چشم انداز اقتصاد ایران

[Azad]

طی یادداشت یک کارشناس مسایل اقتصادی بررسی شد:
ایرانرود، هشتمین عجایب جهان، راه حل اقتصاد کشور
یکی از مزایای طرح چند منظوره ایرانرود، بهبود وضعیت طبیعی و آب و هوایی است. با تبدیل کردن کویرهای کشور به دریا، بارش حاصل از آب های تبخیری در کشور زیاد می شود که نتیجه آن بهبود وضعیت آب های زیر زمینی و تبدیل بخش های در معرض بیابان شدن به دشت های حاصلخیز خواهد بود.
تاریخچه:
انسان از گذشته تا امروز همواره به دنبال اجرای طرح های بزرگی بوده که در زمان خود خارق العاده و حتی شاید رویایی به نظر می رسیده. 2700 سال قبل چینی ها جهت جلوگیری از حمله دشمن، دیوار عیم چین را ساختند. دیواری که 5000 کیلومتر طول داشت.

2500 سال قبل کانال سوئز به دست داریوش اول ساخته شد. این کانال دریای سرخ را به مدیترانه متصل کرده است.

در سال 1880 میلادی فرانسوی ها پروژه کانال پاناما را آغاز کردند. اگرچه این تلاش با شکست همراه بود، اما بعدها آمریکایی ها این پروژه 77 کیلومتری را تکمیل کردند.

طرح ایرانرود، طرحی از زمان هخامنشیان

بنا به گفته هرودوت: «بیشتر آسیا را داریوش بزرگ اکتشاف کرده بود. در آنجا رودخانه‌ای است به نام سند که در آن نهنگ (تمساح) فراوان وجود دارد و تنها یک رودخانه در روی زمین (رود نیل) بیش از آن نهنگ دارد. داریوش که می خواست بداند سند از کجا سرچشمه می گیرد و در کجا به دریا می ریزد، کشتی هایی را به سرپرستی اسکیلاکس دریانورد هخامنشی و مردان دیگری را که به راستگویی آنان اعتماد داشت، در پی این کار فرستاد. پس از این اکتشاف دریایی داریوش بزرگ، هندیان را تحت فرمان خود درآورد و آن دریا را در قلمرو ایران قرار داد. به این ترتیب معلوم شد که آسیا به جز بخش هایی که در طرف برآمدن خورشید است، از جهات دیگر به آفریقا (Libya) شباهت دارد». از این قرار، اسکیلاکس دریانورد هخامنشی، در زمان پادشاهی داریوش نخست (پادشاه ایران از ۵۲۱ تا ۴۸۵ پس از ‌میلاد) معروفیت و شهرت یافته است. در سال ۳۴۸ تا ۳۶۰ پ‌م، کتاب مسافرت دور دریایی اسکیلاکس (Periplus of Scylax) نوشته شده که در آن شرح گشت های دریایی اسکیلاکس دریانورد، از جمله این مسافرت به تفضیل آورده شده است، اما، نکته بسیار جالب در این کتاب، ادامه مسافرت اسکیلاکس دریانورد است. او از خلیج پارس به راه می‌افتد و دریای هند را طی می‌کند، به سوی سرچشمه رودخانه سند رفته، از آنجا سرچشمه رودخانه جیحون (Oxus) را می یابد، از رودخانه جیحون به سمت دریای مازندران ره می سپارد. رودخانه جیحون تا سال ۱۵۵۰ میلادی (۹۲۹ خورشیدی) به دریای مازندران می ریخته و دو دریاچه وخش (آرال) و مازنداران به یکدیگر مربوط بوده اند. امروزه محل پیوند این دو دریاچه، گودالی به نام (آقچه‌بایا) با ژرفنای ۸۲- متر، پایین تر از سطح دریا قرار گرفته است. ارسطو در نوشته های خود به این کتاب و این سفر دریایی و این آب راهه اشاره نموده، خواندن آن را جزو وظایف شاگرد خود، اسکندر مقدونی، قرار داد. پولوبیوس (۱ پس از ‌میلاد) و استرابون (۱ پ‌م) هم شرح این سفر دریایی و این آب ‌راهه را در نوشته‌های خود آورده‌اند. مطالب این کتاب از جمله سفر دریایی از خلیج پارس به دریای مازندران، توسط دانشمندان معاصر، افسانه آمیز تلقی شد، تا اینکه، در سال ۱۹۵۷ میلادی (۱۳۳۶ خورشیدی) دانشمندان شوروی سابق بقایای حفاری یک ترعه، مربوط به زمان هخامنشیان، در سرچشمه‌های ایندو رود را پیدا کردند. این کشف باعت توجه دوباره دانشمندان به داستان این کتاب بود. با توجه به حفر کانال سوئز میان دریای سرخ و رودخانه نیل در مصر، در زمان داریوش بزرگ، و حفر کانال آتوس در زمان خشایارشاه، در یونان، می‌توان انگاشت که اندیشمندان و فرزانگان ایرانی به ضرورت ایجاد یک راه آبی که دریاهای شمال و جنوب ایران را به یکدیگر پیوند بزند، پی برده بودند. ایرانیان ۲۵ قرن پیش دریای مازندران و خلیج پارس را به یکدیگر پیوند زده بودند.

در دهه 30 هجری، طرحی با نام طرح اتصال خلیج فارس به دریای خزر (ایرانرود) مطرح بود، اگرچه همانطور که اشاره شد این طرح جزو قدیمی ترین طرح های کشور و تاریخ آن به 2500 سال پیش باز می گردد.

همیشه در نحوه اجرا و اهداف این طرح اختلافات شدید وجود داشته است. این طرح همواره مخالفان و موافقان زیاده داشته است.

در این مقاله قصد داریم به بررسی معایب و مزایای این طرح از نگاه اقتصادی بپردازیم.

مزایا از نگاه طرفداران طرح ایرانرود

گسترش صنعت کشتیرانی
اخذ عوارض از کشتی های خارجی و ایجاد درآمد ارزی
درآمدهای سرشار انتقال گاز، نفت و محصولات شیمیایی از آسیای میانه به خلیج فارس و دریاهای آزاد
کاهش شدید هزینه های ناشی از حمل و نقل داخلی کالا
تغییر و بهبود آب و هوای کشور
جلوگیری از ادامه کویری شدن ایران
گسترش شیلات در حاشیه کانال
قابل استفاده کردن بخش هایی از زمین های کویری ایران و گسترش کشاورزی
افزایش موقعیت استراتژیک کشور
ایجاد آبادانی در محروم ترین نقاط ایران
پدید آوردن بندر آزاد در میانه ایران
فراهم آوردن 2 میلیون شغل
مبارزه با مواد مخدر
ایجاد درآمد ابدی
گسترش صنعت کشتیرانی و دریانوردی
گسترش صنعت توریسم و گردشگری
معایب از نگاه مخالفان طرح ایرانرود

هزینه های بالای اجرای این طرح
اختلاف سطح دریای خزر نسبت به آبهای آزاد
احتمال زیر آب رفتن زمین های شمال کشور
مشکلات عبور از رشته کوه های البرز
نداشتن تکنولوژی لازم جهت اجرای طرح
مسیر ایرانرود:

مسیرها و تئوری های مختلفی در مورد مسیر و نحوه اتصال دریای خزر به خلیج فارس مطرح شده است. از جمله اتصال از طریق ایجاد یک کانال یکسره و اتصال از طرق تبدیل کویرها به دریا

در این مقاله اتصال از طریق تبدیل کویرها به دریا را مد نظر قرار داده ایم.

اولین سوال این است که آیا می توان کویر لوت و دشت کویر را به دریا تبدیل کرد؟ همانطور که می دانید کویر لوت و دشت کویر مانند یک کاسه از پیرامون توسط رشته کوه ها احاطه شده اند. این دو کویر از قسمت زیرین نیز از یکدیگر مجزا نیستند و بر روی یک صفحه قرار دارند و در صورت پر شدن آنها از آب، روزنه ای جهت خروج آب وجود نخواهد داشت.

جالب است بدانید کویر لوت ظرفیت نگهداری آب تا 720 متر از سطح دریا را دارد. به این معنا که کوتاه ترین رشته کوه هایی که این کویر را محاصره کرده اند 720 متر از سطح دریا ارتفاع دارند. در دشت کویر نیز ظرفیت نگهداری آب تا 802 متر وجود دارد.

ایرانرود، هشتمین عجایب جهان، راه حل اقتصاد کشور
برای متصل کردن این دو کویر جهت کشتیرانی، نزدیکترین مکان 21 کیلومتر طول دارد که از نظر فنی عمق آن می بایست تا 100 متر باشد.

برای پر کردن این دو کویر از آب به 31.000 کیلومتر مربع آب نیاز است. اما چگونه می توان این حجم عظیم آب را به این دو کویر منتقل کرد؟ برای انتقال این حجم آب می بایست کویر لوت را به خلیج فارس متصل کرد. برای اتصال کویر لوت به خلیج فارس ابتدا نیاز به یک کانال به مساحت 91 کیلومتر به جازموریان و سپس ایجاد یک کانال 25 کیلومتری از جازموریان به کویر لوت می باشد.

در طرح دیگری نیز جهت پر کردن دو کویر از آب، به احداث کانال مستقیم از دریای عمان و نزدیکی چابهار به کویر لوت یاد شده است.

ایرانرود، هشتمین عجایب جهان، راه حل اقتصاد کشور
در بخش شمالی نیز نیاز به یک کانال از دشت کویر به دریای خزر خواهیم داشت. با توجه به اینکه دریای خزر 25 متر از سطح دریا پایین تر است، در صورت ایجاد یک کانال معمولی، آب خلیج فارس به دریای خزر جاری و زمین های شمال زیر آب فرو خواهند رفت که البته این مشکل را با ایجاد کانال های غیر همسطح می توان حل نمود. گفتنی است در سایر کانال های ایجاد شده جهان مانند کانال پاناما نیز از این تکنولوژی استفاده شده است. با استفاده از این تکنولوژی نه تنها امکان سر ریز شدن آب خلیج فارس به دریای خزر وجود نخواهد داشت، بلکه کشتی های بزرگ نیز می توانند از این کانال عبور و مرور کنند.

ایرانرود، هشتمین عجایب جهان، راه حل اقتصاد کشور
تأثیر بر وضعیت طبیعی و آب و هوایی

همانطور که می دانید ایران رتبه نخست در بیابان شدن را در جهان دارد. نشست زمین که آخرین مرحله بیابانی شدن محسوب می شود به طور مثال در دشت تهران 35 سانتی متر بوده که رقمی فاجعه بار است.

حتما شما نیز از افراد مسن تر شنیده اید که می گویند در زمان جوانی ما این مناطق سرسبز بودند. اما در حال حاضر خشک شده اند.

این گفته عامیانه یک واقعیت است. واقعیتی تلخ که اگر امروز برای آن فکر اساسی نشود، شاید نسل بعدی ما یک کشور خشک و بی آب و علف را از ما تحویل بگیرند.

یکی از مزایای طرح چند منظوره ایرانرود، بهبود وضعیت طبیعی و آب و هوایی است. با تبدیل کردن کویرهای کشور به دریا، بارش حاصل از آب های تبخیری در کشور زیاد می شود که نتیجه آن بهبود وضعیت آب های زیر زمینی و تبدیل بخش های در معرض بیابان شدن به دشت های حاصلخیز خواهد بود.

همچنین با افزایش بارش باران، از آلودگی هوای شهر ها نیز کاسته خواهد شد.

تاثیر بر اقتصاد کشور

با حاصلخیز شدن دشت های غیر قابل استفاده کنونی، شاهد گسترش کشاورزی خواهیم بود که نه تنها به ایجاد اشتغال می انجامد، بلکه به کاهش واردات محصولات کشاورزی نیز خواهد انجامید.

همانطور که می دانید حمل و نقل از طریق دریا، ارزانترین نوع حمل ونقل در جهان به شمار می رود. با احداث طرح ایرانرود، هزینه حمل و نقل کالاهای داخلی تا حدودی کاسته خواهد شد.

بسیاری از محصولات دارای مسافت اقتصادی هستند و امکان فروش آنها تنها تا یک مسافت خاص به صرفه می باشد. به همین دلیل بسیاری از معادن کشورمان تقریبا غیر فعال هستند. با احداث آبراه دریایی در میانه ایران، اینگونه مواد معدنی مانند سیمان، زغالسنگ، سنگ آهن و ... با کاهش هزینه جابجایی و افزایش مسافت اقتصادی روبرو خواهند شد. با افزایش مسافت اقتصادی امکان گسترش صادرات محصولات معدنی ایران فراهم خواهد شد.

همانطور که می دانید کشور ایران یکی از 15 کشور با بیشترین میزان ذخایر معدنی در جهان می باشد. معادن ایران شامل آهن، مس، طلا، نقره، روی، سرب، کرومیت، منگنز، تیتانیم، اورانیم، ذغال سنگ می باشند. این در حالیست که تولیدات معدنی ایران تنها 0.6 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد،که دلیل آن مسافت اقتصادی اندک می باشد.

از دیگر مزایای اقتصادی طرح ایرانرود، گسترش پرورش آبزیان دریایی در حاشیه دریاچه های جدید خواهد بود.

گسترش صنعت کشتیرانی و دریانوردی و پدید آمدن بندری بزرگ در میانه ایران نیز یکی دیگر از ویژگی های این طرح عظیم است.

درآمد حاصل از عوارض عبور کشتی های خارجی نیز می تواند به درآمدی بیشتر از درآمد نفت کشور بیانجامد.کشور پاناما سالانه 9 میلیارد دلار درآمد از طریق کانال پاناما دارد. پنج کشور در حاشیه دریای خزر قرار دارند.روسیه، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان و ایران کشورهایی هستند که در حاشیه دریای خزر واقع شده اند. با توجه به وجود ذخایر نفت و گاز در دریای خزر و تلاش کشورهای این منطقه به صادرات این محصولات به شرق آسیا، احداث ایرانرود می تواند درآمدی حتی تا چندین برابر کانال پاناما را به ارمغان بیاورد.

پیش بینی می شود در صورت احداث ایرانرود، دو میلیون فرصت شغلی به طور مستقیم در کشور ایجاد شود.

از دیگر مزایای این طرح جلوگیری از قاچاق مواد مخدر می باشد. به طوری که با احداث ایرانرود یک مرز آبی در میانه کشور ایجاد می شود که عبور و انتقال غیر قانونی از آن کاری دشوارتر از امروز خواهد بود.

با ایجاد طرح ایرانرود، بسیاری از شهرهای محروم به آبادانی خواهند رسید، مشکل بیکاری در این مناطق حل خواهد شد. همچنین با ایجاد مناظر توریستی در حاشیه این طرح عظیم، درآمد توریستی کشور نیز به طور چشم گیری افزایش خواهد یافت.

هزینه

هزینه اجرای این طرح 75 تا 80 میلیارد دلار برآورد شده است که به دلیل موقعیت و مزایای آن حداقل 75 درصد و حداکثر صد درصد آن از طریق فایننس بین المللی تامین خواهد شد.

هم اکنون ده ها تريليون دلار نقدينگی و سرمايه های سرگردان در بانک های جهان منتظر يافتن فرصت های پايدار سرمايه گذاری هستند و ايران با توجه به ثبات نسبی در يک منطقۀ بحرانی و قرار گرفتن بين دو حوزۀ آسيای ميانه و اقيانوس هند، در بهترين موقعيت برای جذب و بهره وری از اين سرمايه هاست. مضافاً مجريان طرح موظف خواهند شد که با اعطای ضمانت بانکی؛ موفقيت طرح را تضمين کنند. اين بدان معناست که در صورتيکه طرح به اهداف مورد نظر دست نيابد، دولت ايران ضمانت بانکی را به نفع مردم ايران وصول خواهد کرد.

آيا به جای انتقال آب از تاجيکستان با پول نفت و گاز، بهتر نيست مشکل خشکسالی را با يک طرح جامع آبادانی حل نمود و هزينۀ اجرای اين طرح را نيز از جيب بانک های بين المللی پرداخت کرد؟

محمدمهدی نوری – کارشناس اقتصادی

[Azad]

سناریوی جبران کسری درآمد نفتی
پیشخوان روزنامه دنیای اقتصاد ۱۳۹۴/۰۹/۲۷ ۱۱:۳۹:۲۵ بازدید: 150 بار کد خبر: DEN-979142
ایران با اعمال تغییرات جدید در سبد انرژی و جایگزین کردن گاز به جای فرآورده نفتی، به منظور جبران کسری کاهش درآمدهای نفتی از محل افزایش تولید و عرضه گاز ۵ میلیارد دلار فرآورده نفتی به بازار صادر می‌کند.
همزمان با سقوط آزاد قیمت طلای سیاه به سطوح بشکه‌ای ۳۰ تا ۳۵ دلار در بازار، ایران با اجرای یک تاکتیک جدید تجاری و افزایش ظرفیت تولید و عرضه گاز طبیعی به نوعی تبعات اقتصادی روند کاهش قیمت نفت را مهار کرده است.

به گزارش مهر براساس آمارهای منتشر شده توسط شرکت گاز از ابتدای سال‌جاری تاکنون ظرفیت تولید گاز طبیعی در کشور به بیش از ۱۱۵ میلیارد مترمکعب افزایش یافته است و پیش بینی می‌شود تا پایان سال‌جاری تولید گاز کشور از مرز ۱۶۰ میلیارد مترمکعب در روز عبور کند.

از این رو از ابتدای سال‌جاری تاکنون بیش از ۴۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی به نیروگاه‌های برق ارسال شده که حجم گازرسانی به نیروگاه‌ها در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایشی حدود ۷.۵ میلیارد متر مکعبی داشته است.

علاوه بر این، از ابتدای امسال تاکنون بالغ بر ۲۵ میلیارد مترمکعب گاز به صنایع و مجتمع‌های پتروشیمی عرضه شده است که در این بخش هم آمارها از جهشی ۵۰۰ میلیون مترمکعبی گازرسانی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد.

همزمان با افزایش ظرفیت پالایش، انتقال و عرضه گاز طبیعی از ابتدای سال‌جاری تاکنون متوسط مصرف فرآورده‌های نفتی در کشور به ویژه گازوئیل به حداقل کاهش یافته است به طوری‌که آمارها نشان می‌دهد که متوسط مصرف روزانه گازوئیل از حدود ۱۰۲.۱۲ میلیون لیتر در سال گذشته از ابتدای سال جاری با کاهشی ۱۸.۶ درصدی به ۸۳.۲ میلیون لیتر کاهش یافته است.

سقوط آزاد مصرف فرآورده‌های نفتی از ابتدای امسال تاکنون تنها شامل حال گازوئیل نشده به طوری که متوسط مصرف نفت کوره از ۳۹.۳ میلیون لیتر در سال ۹۳ از ابتدای سال‌جاری تاکنون به ۲۴.۴ میلیون لیتر رسیده است که از کاهشی ۳۸ درصدی حکایت دارد.

از سوی دیگر، متوسط مصرف نفت سفید کشور هم با ثبت کاهشی ۱۱ درصدی از ۸.۶ میلیون لیتر از ابتدای سال جاری تاکنون به ۷.۷ میلیون لیتر رسیده، این کاهش مصرف حتی شامل گاز مایع «ال. پی. جی» هم شده است.

به عبارت دیگر، با افزایش ظرفیت پالایش و انتقال گاز و سقوط آزاد مصرف فرآوره‌های مختلف نفتی پس از سال‌ها با توقف واردات گازوئیل ایران به یکی از کشورهای بزرگ صادرکننده فرآورده های نفتی تبدیل شده است.

با کاهش مصرف فرآورده های نفتی در کشور و عضویت ایران در باشگاه صادرکنندگان سوخت مایع، تغییرات اساسی هم در سبد سوخت و انرژی کشور حاصل شده به طوری‌ که هم اکنون سهم گاز طبیعی از مرز ۷۰ درصد عبور کرده و پیش بینی ها حاکی از آن است با توجه به روند اجرای طرح‌های گازرسانی به شهرها، روستاها و صنایع جدید سهم گاز در سبد انرژی ایران با افزایش قابل توجه بیشتری روبرو شود.

از سوی دیگر، با در نظر گرفتن قیمت هر لیتر گازوئیل ۵۰ سنت در بازار فوب خلیج فارس از ابتدای سال‌جاری از محل جایگزین کردن گاز طبیعی با گازوئیل در سبد انرژی کشور و صادرات مازاد این فرآورده نفتی حدود ۴ میلیارد دلار درآمد جدید نصیب اقتصاد کشور شده است که برآوردها نشان می‌دهد درآمدهای ایران از محل افزایش صادرات فرآورده‌های مختلف نفتی تا پایان سال جاری از مرز ۵ میلیارد دلار عبور خواهد کرد.

به عبارت دیگر با وجود کاهش درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام اما با افزایش گازرسانی ها و جایگزینی گاز طبیعی به جای فرآورده های نفتی بخشی از کسری درآمدهای نفتی در اقتصاد کشور جبران شده است.

در همین حال، آمارهای ارائه شده از وزارت نفت از صادرات به طور متوسط روزانه ۱۰ میلیون لیتر گازوئیل از کشور از ابتدای سال‌جاری تاکنون حکایت دارد که حجم صادرات این فرآورده استراتژیک نفتی با افزایش سهم گاز در سبد انرژی کشور با افزایش بیشتری روبرو خواهد شد.

آغاز تغییرات جدید در سبد انرژی ایران

در شرایط فعلی پالایش گاز طبیعی ایران به حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته که با تکمیل و بهره برداری از طرح‌های جدید پالایشگاهی این ظرفیت تا سه سال آینده از مرز یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز عبور می کند.

در بخش انتقال گاز هم ایران یکی از بزرگترین شبکه‌های انتقال گاز جهان با ظرفیت انتقال روزانه حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی را در اختیار دارد و هم اکنون وسعت شبکه انتقال فشار قوی گاز کشور به حدود ۳۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر رسیده است.

بر اساس برنامه‌های تدوین شده، شرکت گاز قصد دارد در دوران پساتحریم با انجام مناقصات بین‌المللی نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری جدید به منظور ساخت پالایشگاه، خطوط لوله و تاسیسات تقویت فشار گاز در کشور کند که در این صورت وسعت شبکه انتقال گاز به ۷۰ هزار کیلومتر و تعداد تاسیسات تقویت فشار گاز هم به ۱۴۰ ایستگاه افزایش می‌یابد.

با بهره برداری از این تاسیسات جدید علاوه بر ایجاد زیر ساخت‌های توسعه تجارت گاز طبیعی ایران در سطح منطقه خاورمیانه مشترکان بیشتری در کشور از نعمت گاز طبیعی برخوردار می شوند و این به منزله آزادسازی بیشتر بشکه‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران به منظور صادرات به بازارهای جهانی است.

از این رو، با گذشت ۵۰ سال از تاسیس شرکت گاز، سیاست‌های انرژی ایران از یک کشور تولید و مصرف کننده نفت خام و فرآورده نفتی به تولید و مصرف کننده گاز طبیعی در حال تغییر است و هم اکنون گاز طبیعی حرف اول در سبد انرژی کشور را می‌زند.

آمارهای منتشر شده هم نشان می‌دهد که از ابتدای سال‌جاری در راستای اجرای این سیاست کلان ظرفیت تولید انواع محصولات گازی در کشور همچون گاز مایع، میعانات گازی، گوگرد و گاز اتان با افزایش روبرو شده است.

از این رو از ابتدای سال‌جاری تاکنون یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن گاز مایع در کشور تولید شده که تولید این محصول استراتژیک گازی با افزایشی ۵۳ درصدی همراه بوده است، ضمن آنکه تولید گوگرد با افزایشی ۶ درصدی به ۶۷۵ تن، تولید میعانات گازی با افزایشی ۱۷ درصدی به ۱۹.۳ میلیون مترمکعب و تولید گاز اتان برای تامین خوراک صنایع پتروشیمی با افزایشی ۵ درصدی به یک میلیون تن متریک افزایش یافته است.

در مجموع با تغییرات جدید در سبد سوخت و انرژی کشور و افزایش سهم گاز طبیعی و صادرات فرآورده های نفتی مازاد به نوعی نبعات سونامی کاهش قیمت نفت خام در اقتصاد تا حدودی مهار خواهد شد؛ ابزاری که به جز ایران و تاحدودی قطر سایر کشورهای عضو اوپک بهره کمتری از آن می برند.

[Azad]

زیمنس بین تهران و مشهد 'خط آهن برقی می‌کشد'
2 ساعت پیش

Image caption
عکس از وبسایت وزارت راه و شهرسازی
شرکت آلمانی زیمنس تفاهم‌نامه‌ای با شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی امضا کرده و متعهد شده است که در توسعه راه آهن ایران مشارکت کند. پروژه‌هایی که زیمنس در ایران انجام می‌دهد شامل کشیدن خط آهن برقی بین تهران و مشهد و راه اندازی قطار پر سرعت بین تهران و اصفهان است.
به گزارش رویترز سخنگوی شرکت زیمنس اعلام کرد: "زیمنس و ایران می‌خواهند پس از آن که تحریم‌ها برطرف شد درباره بهبود زیرساخت‌های خط آهن ایران مذاکره کنند."
سخنگوی زیمنس درباره جزئیات تفاهم‌نامه امضاشده با ایران توضیحی نداده، اما وبسایت رسمی وزارت راه و شهرسازی ایران متن این تفاهم‌نامه را منتشر کرده است.
بنا به آنچه وزارت راه ایران منتشر کرده زیمنس در تامین تجهیزات، لوکوموتیو، واگن، سگینالینگ و سرویس و نگهداری خط آهن برقی بین تهران و مشهد مشارکت خواهد کرد.
همچنین قرار شده که زیمنس جنبه‌های مالی و فنی راه‌اندازی قطار سریع السیر بین تهران و اصفهان را بررسی کرده و پیشنهادی در این زمینه ارائه دهد.
علاوه بر اینها زیمنس در زمینه توسعه و به روز کردن سیستم‌های مختلف راه آهن ایران، آموزش کارکنان راه آهن و انتقال دانش فنی لازم به ایران فعالیت خواهد کرد.
دولت ایران امیدوار است که با برطرف شدن تحریم‌ها و گسترش روابط اقتصادی با کشورهای دیگر، وضعیت اقتصاد ایران بهبود پیدا کند.
پیش از وضع تحریم‌ها آلمان مهمترین شریک اروپایی ایران بود.
میزان صادرات کالا از آلمان به ایران که در سال ۲۰۰۶ میلادی، ۴.۱ میلیارد یورو برآورد شده بود، در سال ۲۰۱۳ به ۱.۸ میلیارد یورو رسید. هر چند که صادرات آلمان به ایران بعد از توافق موقت ژنو در اواخر سال ۲۰۱۳ حدود ۳۰ درصد رشد کرد.
پس از توافق هسته‌ای وزیر اقتصاد آلمان به همراه هیاتی از نمایندگان شرکت‌های آلمانی به تهران سفر کرد.

[Azad]

تحریم هایی که با اجرای برجام برچیده شدند
از 26 مهرماه در تقویم برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام) تحت عنوان روز تصویب یاد شده است، روزی که مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا لغو تحریم ها علیه ایران را اعلام کردند.


اجرای برجام امروز(شنبه) با انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی و بیانیه مشترک ظریف-موگرینی آغاز و همزمان تحریم های اعمال شده مرتبط با موضوع هسته ای برچیده شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه(سنا) و به نقل از ایرنا، از 26 مهرماه در تقویم برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام) تحت عنوان روز تصویب یاد شده است، روزی که مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا لغو تحریم ها علیه ایران را اعلام کردند.

با این حال اجرایی شدن این دستورات منوط به اجرای تعهداتی است که دو طرف بر سر آن توافق کرده بودند. در واقع در تقویم برجام روز اجرا روزی است که طرفین تعهدات خود را انجام داده و از آن روز عملا تحریمهای ایران برچیده خواهند شد.

بر این اساس جمع آوری بخشی از سانتریفیوژها، مبادله اورانیوم، و اعمال تغییراتی در راکتور آب سنگین اراک تعهداتی است که ایران در این مدت باید آن را انجام می داد و طرف مقابل هم متعهد است دستورالعمل لغو تحریمهای ایران را با مشارکت ایران تهیه کند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران را تایید می کرد و پس از آن، تحریم های اعمال شده علیه ایران برچیده می شد که این رویداد به عنوان نقطه عطف برجام، امروز با حضور تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی ایران، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مقامات 1+5 در مقر سازمان ملل در وین اتفاق افتاد.

به گزارش ایرنا فهرست تحریم هایی که قرار است از امروز عملا برچیده شوند به شرح زیر است:

**اتحادیه اروپایی

اتحادیه اروپایی و دولت های عضو اتحادیه اروپایی متعهد می شوند وفق پیوست شماره 5 (برنامه اجرا)، کلیه مفاد آئین نامه اجرایی شماره267/2012 شورای اتحادیه اروپایی را، با اصلاحات بعدی، که کلیه تحریم ها یا اقدامات محدودکننده مذکور در بخش های زیر را اجرایی می کنند، وکلیه مفاد تصمیم 2010/413/CFSP شورای اتحادیه اروپایی را، با اصلاحات بعدی لغو و قوانین اجرایی ملی را نیز لغو یا حسب نیاز اصلاح کنند.

1 -1- تدابیر مربوط به امور مالی، بانکی و بیمه

-نظام ممنوعیت و اخذ مجوز حاکم بر نقل و انتقال مالی به یا از ایران

- تحریم های مربوط به فعالیت های بانکی
- تحریم های مربوط به بیمه
- تحریم های مربوط به خدمات پیام رسانی مالی
-تحریم های مربوط به حمایت مالی برای تجارت با ایران
-تحریم های مربوط به کمک های بلاعوض، کمک های مالی و وام های ترجیحی
-تحریم ها مربوط به انتشار اوراق قرضه تضمین شده توسط دولت ایران
-تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
2-1 - بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- تحریم های مربوط به واردات نفت و گاز از ایران
- تحریم های مربوط به واردات فرآورده های پتروشیمی ایران
- تحریم های مربوط به صادرات تجهیزات کلیدی بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
-تحریم های مربوط به سرمایه گذاری در بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
-تحریم ها مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
3-1 - بخش های کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل
-تحریم های مرتبط با کشتیرانی و کشتی سازی
-تحریم های مربوط به بخش حمل و نقل
-تحریم ها مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
4-1 - طلا، سایر فلزات گرانبها، اسکناس و سکه
-تحریم های مربوط به طلا، فلزات گرانبها و الماس، اسکناس و سکه
-تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
5-1- تدابیر مرتبط با اشاعه هسته ای
- تحریم های مرتبط با فعالیت های هسته ای حساس اشاعه ای (کالاها و فن آوری، سرمایه گذاری و آموزش های تخصصی)
- تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
6-1 - فلزات
-7-1 نرم افزار
8-1 - تسلیحات
9-1 - فهرست اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای ایرانی (توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید)
توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید قابل اعمال نسبت به
- بانک ها و موسسات مالی ایرانی فهرست شده شامل بانک مرکزی ایران
- اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های
- مرتبط با بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل
- سایر اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای غیرمرتبط با فعالیت های حساس اشاعه هسته ای، تسلیحات و موشک های بالستیک
- اشخاص حقوقی وافراد فهرست شده توسط شورای امنیت

10-1 - سایر مقررات
- تعهد مندرج در بخش 1شامل کلیه مفاد باقیمانده تصمیم 2010/413/CFSP و آئین نامه اجرایی شماره 267/2012 شورای اتحادیه اروپایی که در بالا ذکر نشده اند، نیز می گردد.
- اتحادیه اروپایی اظهار می کند که مفاد مذکور در بخش 1 فوق، فهرست کامل و جامع کلیه تحریم ها و اقدامات محدودکننده مرتبط هسته ای اتحادیه اروپایی است. این تحریم ها یا اقدامات محدودکننده طبق پیوست شماره پنج رفع خواهند شد.

1-3 - آثار رفع تحریم های اقتصادی و مالی اتحادیه اروپایی درنتیجه رفع تحریم ها به نحو مصرح در بخش فوق، فعالیت های زیر، از جمله خدمات تبعی، از روز اجرا این برجام و مشروط به اینکه این فعالیت ها با سایر قوانین و مقررات لازم الاجراء اتحادیه اروپایی و دولت های عضو منطبق باشد، مجاز خواهد بود.

2-3- تدابیر مربوط به امور مالی، بانکداری و بیمه
- نقل و انتقال منابع مالی بین اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای اروپایی، از جمله موسسات مالی و اعتباری اتحادیه اروپایی و اشخاص حقیقی،حقوقی یا نهادهای ایرانی، از جمله موسسات مالی و اعتباری ایرانی،بدون الزام به اخذ مجوز یا اعلام
- افتتاح شعب بانکی، شرکت های تابعه یا دفاتر نمایندگی بانک های ایرانی در سرزمین دولت های عضو اتحادیه، و ایجاد مشارکت های (JV) جدید، یا تحصیل منافع مالکانه یا ایجاد روابط کارگزاری بانکی بین بانک های ایرانی با بانک های اتحادیه اروپایی؛ افتتاح دفاتر نمایندگی، شرکت های تابعه، مشارکت یا حساب های بانکی توسط اشخاص اروپایی در ایران
- ارائه خدمات بیمه ای و بیمه اتکائی به ایران یا دولت ایران، اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای ایرانی، یا یک شخص حقیقی یا حقوقی یا نهادی که به نمایندگی یا تحت کنترل آنها اقدام می نماید
- ارائه خدمات تخصصی پیام رسانی مالی به اشخاص حقیقی یا حقوقی، موجودیت ها یا نهادها از جمله افرادی که در الحاقیه شماره 1این پیوست آمده اند
- تعهد دولت های عضو مبنی بر ارائه حمایت های مالی در جهت تجارت با ایران، از جمله اعطای اعتبارات صادراتی، بیمه صادرات؛ و تعهد پرداخت برای وام بلاعوض، کمک مالی و وام های ترجیحی به دولت ایران
- فروش یا خرید اوراق قرضه دولتی یا تضمین شده توسط دولت، به یا از ایران، دولت ایران، بانک مرکزی ایران، یا بانک ها و موسسات مالی ایرانی یا افرادی که از طرف آنها عمل می کنند.

3-3 - بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- واردات، خرید، سوآپ یا حمل و نقل نفت خام، فرآورده های نفتی، گاز طبیعی یا فرآورده های پتروشیمی ایران و تامین تسهیلات اعتباری مربوطه
-فروش، عرضه یا نقل و انتقال تجهیزات یا فن آوری، کمک فنی و آموزش مورد استفاده در بخش های نفت، گاز و صنایع پتروشیمی در ایران، مشتمل براکتشاف، تولید و پالایش نفت و گاز طبیعی، از جمله مایع سازی گاز طبیعی، به هر شخص ایرانی در داخل یا خارج ایران یا برای استفاده در ایران
- اعطای هرگونه وام یا تسهیلات اعتباری به هر شخص ایرانی که در بخش های نفت، گاز و پتروشیمی در داخل ایران یا خارج از ایران فعالیت می کنند و همچنین سرمایه گذاری در این صنعت و یا سرمایه گذاری مشترک با آنها.

4-3- بخش های کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل
- فروش، تامین، انتقال یا صادرات تجهیزات و فن آوری های دریانوردی
برای ساخت، تعمیر یا نگهداری یا بازسازی کشتی، به ایران یا به هر شخص ایرانی در این بخش؛ طراحی، ساخت یا مشارکت در طراحی یا ساخت کشتی های باری و نفتکش برای ایران یا اشخاص ایرانی؛ ارائه کشتی های طراحی شده یا مورد استفاده برای حمل و نقل یا ذخیره سازی نفت و فرآورده های پتروشیمی به اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای ایرانی و ارائه خدمات ثبت پرچم و تعیین وضعیت، از جمله موارد مرتبط با مشخصات فنی، ثبت و شماره شناسایی به هر نحو، در رابطه با تانکرهای نفتی و کشتی های باری ایرانی
-دسترسی کلیه پروازهای باری خطوط هوایی ایرانی یا خطوط هوایی از مبداء ایران به فرودگاه های تحت صلاحیت دولت های عضو اتحادیه اروپایی
- توقف بازرسی، توقیف و انهدام محموله ها از مبداء یا به مقصد ایران توسط دولت های عضو اتحادیه اروپایی در قلمروهای خود در ارتباط با کالاهایی که دیگر ممنوع نمی باشند
-ارائه خدمات سوخت رسانی یا تدارکات یا هرگونه خدمات دیگر برای کشتی های تحت مالکیت یا اجاری که اقلام منع شده را حمل نمی کنند؛ و ارائه سوخت، خدمات مهندسی و تعمیر و نگهداری به هواپیماهای باری ایرانی که اقلام ممنوعه را حمل نمی کنند.

5-3 - طلا، سایر فلزات گرانبها، اسکناس و سکه
- فروش، عرضه، خرید، صادرات، انتقال، حمل و نقل طلا و فلزات گرانبها و الماس و ارائه خدمات واسطه گری، تامین مالی و امنیتی مربوطه، به دولت ایران، نهادهای عمومی، شرکت ها و موسسات عمومی یا بانک مرکزی ایران
- انتقال اسکناس و مسکوکات جدید ایرانی به بانک مرکزی ایران
6-3 - فلزات
- فروش، عرضه، انتقال یا صادرات مستقیم یا غیرمستقیم کلیه فلزات از جمله گرافیت و فلزات خام یا نیمه ساخته همانند آلومینیوم و فولاد به هر شخص حقیقی، حقوقی یا نهاد ایرانی یا برای استفاده در ایران در رابطه با عملیات و فعالیت های منطبق با این برجام
-7-3 نرم افزار
- فروش، عرضه، انتقال یا صادرات مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه نرم افزار از جمله به روزسانی، به هر شخص حقیقی، حقوقی یا نهاد ایرانی یا برای استفاده در ایران در رابطه با عملیات و فعالیتهای منطبق با برجام
8-3 - فهرست افراد، اشخاص حقوقی یا نهادها (توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید)
- در نتیجه خروج از فهرست های مذکور در پیوست شماره 2، آزادسازی کلیه منابع مالی و اقتصادی متعلق به اشخاص حقیقی، حقوقی و نهادها از جمله بانک ها و موسسات مالی ایرانی، بانک مرکزی ایران، به شرح مندرج در الحاقیه شماره 1 پیوست 2 این برجام و فراهم آوردن دسترسی این اشخاص به وجوه و دارایی های خود
- در نتیجه خروج از فهرست های مذکور در پیوست شماره 2، امکان ورود افراد فهرست شده در الحاقیه شماره 1 این برجام به قلمرو دولت های اروپایی یا استفاده از سرزمین آنها برای ترانزیت فراهم خواهد شد

ب. ایالات متحده آمریکا
- ایالات متحده آمریکا متعهد می شود طبق ضمیمه شماره 5 (برنامه اجرا)، اعمال کلیه تحریم های مرتبط هسته ای به نحو مذکور در بخش های 1-4 تا 9- 4 زیر را متوقف کند، و اقدام قانونی مقتضی برای لغو یا اصلاح آنها را پیگیری کند،و فرامین اجرایی شماره 13574، 13590، 13622، 13645 و بخش های فرمان اجرایی شماره 13628 را لغو کند.
1-4 - تدابیر بانکی و مالی
تحریم های اعمالی بر افراد واشخاص حقوقی مندرج در الحاقیه شماره
این ضمیمه، شامل:بانک مرکزی ایران و سایر موسسات مالی ایرانی فهرست شده در این الحاقیه؛ شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، شرکت ملی نفت کش ایران، و سایر افراد و اشخاص حقوقی که توسط خزانه داری در این الحاقیه به عنوان دولت ایران شناسایی شده اند؛و برخی افراد و اشخاص حقوقی مندرج در فهرست اتباع تحریم شده یا فهرست افرادی که اموال آنها مشمول توقیف است.
- تحریم ریال ایران
-تحریم خرید و فروش اسکناس آمریکا به دولت ایران
- محدودیت های تجارت دوجانبه بر درآمدهای ایران که در خارج از کشور است، شامل محدودیت های مربوط به نقل و انتقال درآمدها
-تحریم خرید، پذیره نویسی، یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران، شامل اوراق قرضه دولتی
- تحریم خدمات پیام رسانی مالی به بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی مندرج در الحاقیه شماره 3 این پیوست
- تحریم خدمات تبعی برای هریک از دسته تحریم های فوق
2-4 - بیمه
- تحریم ارایه خدمات بیمه ای، یا بیمه اتکایی که در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام و با افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره3 این ضمیمه صورت می گیرد
3-4 - بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- تلاش ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می توانند نفت خام ایران را بخرند؛
- تحریم سرمایه گذاری، شامل مشارکت در سرمایه گذاری های مشترک، کالاها، خدمات، اطلاعات، فناوری و دانش و کمک فنی برای بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- تحریم خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل، یا بازاریابی نفت، فرآورده های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران
- تحریم صادرات، فروش یا عرضه فرآورده های نفتی تصفیه شده و فرآورده های پتروشیمی به ایران
-تحریم معامله با بخش انرژی ایران شامل معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش ایران
- تحریم خدمات تبعی برای هریک از دسته تحریم های فوق
4-4 - کشتیرانی، کشتی سازی و بنادر
- تحریم معامله با بخش های کشتی سازی و کشتی سازی ایران و عاملان بنادر شامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، خطوط کشتیرانی جنوب، و شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، و عاملان بندرعباس
- تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
5-4 - طلا و سایر فلزات گرانبها
- تحریم تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها توسط ایران
-تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
6-4 - نرم افزار و فلزات
-تحریم تجارت با ایران در مورد گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته از قبیل آلومینیوم و فولاد، زغال سنگ، و نرم افزارهای تنظیم فرآیندهای صنعتی، در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام و افراد و اشخاص حقوقی مذکور در الحاقیه های شماره 3 و 4 این ضمیمه
- تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
7-4 - بخش خودروسازی
- تحریم فروش، عرضه یا نقل و انتقال کالاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش خودروسازی ایران
-تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
8-4 - فهرست ها و سایر فهرست های تحریمی
- خارج کردن افراد و اشخاص حقوقی مندرج در الحاقیه های شماره 3 و 4 این ضمیمه از فهرست DSN و لیست افرادی که اموالشان مشمول توقیف بوده است، لیست افراد و نهادهای دور زننده تحریم ها، و/ یا لیست غیر SDN
مربوط به قانون تحریم های ایران (خارج کردن افراد و نهادهای تحریم شده و نیز تحریم های اعمالی وفق بخش 5
(الف) قانون تحریم های ایران، بخش
1244(د) (1)، و بخش 212 قانون TRA؛ و خارج کردن افراد و نهادهای تحریم شده طبق فرامین اجرایی شماره13382، 13608، 13622، و 13645
با استناد به قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین المللی
9-4- اقدامات مرتبط با منع اشاعه تسلیحات هسته ای
-تحریم های اعمالی بر تحصیل کالاها و خدمات مرتبط هسته ای برای پیشبرد فعالیت های هسته ای پیش بینی شده در این برجام وفق ' قانون مقابله اشاعه ایران، کره شمالی و سوریه'، منطبق با رویکرد ایالات متحده نسبت به سایر دولت های غیرهسته ای عضو معاهده عدم اشاعه هسته ای
- تحریم های اعمالی بر مشارکت های مربوط به استخراج معدن، تولید یا حمل و نقل اورانیوم
-تحریم های اعمالی بر منع شهروندان ایرانی از تحصیل در مقاطع عالی در رشته های مرتبط با علوم هسته ای، مهندسی هسته ای یا بخش انرژی

5 - سایر تدابیر مرتبط با تجارت
ایالات متحده متعهد می شود:
- اجازه فروش هواپیمای مسافربری تجاری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران از طریق اعطای امتیاز در موارد زیر داده خواهد شد:
الف) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری انحصارا با کاربری غیر نظامی،
ب) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال قطعات یدکی و قطعات عمده برای هوایپمای مسافربری تجاری به ایران، و
ج) ارائه خدمات تبعی، از جمله ضمانت، نگهداری، و خدمات تعمیر و بازبینی های ایمنی برای کلیه موارد مذکور، مشروط به اینکه قطعات و خدمات مجوز داده شده انحصارا برای هوانوردی تجاری مسافری مورد استفاده قرار گیرند
- از طریق صدور مجوز، به اشخاص حقوقی غیرآمریکایی که در مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی می باشند، اجازه خواهد داد منطبق با این برجام با ایران معامله کنند
- اعطای مجوز واردات فرش و مواد غذایی از جمله پسته و خاویار با منشا ایرانی به ایالات متحده -ایالات متحده تایید می نماید که مقررات فهرست شده در بخش 4 فوق فهرست کامل و جامع کلیه تحریم ها مرتبط هسته ای ایالات متحده می باشد. این تحریم ها بر اساس پیوست 5 رفع خواهند شد.
7 - آثار رفع تحریم های اقتصادی و مالی ایالات متحده
1-7 - در نتیجه رفع تحریم های مشخص شده در بخش 4 فوق، از روز اجرا، تحریم های مزبور، و خدمات تبعی آنها، در مورد اشخاص غیر آمریکایی که اقدامات زیر را انجام می دهند یا اشخاصی که وضعیت های زیر را دارند اعمال نخواهد شد
2- 7 - تدابیر مالی و بانکی
- انجام فعالیت ها، شامل عملیات مالی و بانکی، با دولت ایران، بانک مرکزی ایران، موسسات مالی ایرانی، و سایر اشخاص ایرانی مشخص شده در الحاقیه شماره 3 این پیوست، شامل اعطای وام، نقل و انتقال، حساب بانکی (شامل افتتاح حساب و ایجاد روابط کارگزاری و پرداخت از طریق حساب بین بانکی PTA) در موسسات مالی غیرآمریکایی، سرمایه گذاری، خدید و فروش اوراق بهادار، ضمانت نامه، خرید و فروش ارزهای خارجی( شامل نقل و انتقالات مرتبط با ریال)، صدور اعتبارات اسنادی، و معاملات بازارهای آتی کالا و اختیار، ارائه خدمات پیام رسانی تخصصی مالی و تسهیل دسترسی مستقیم یا غیرمستقیم به آنها، خرید یا تحصیل اسکناس بانکی
آمریکایی توسط دولت ایران و خرید، پذیره نویسی، یا ارایه خدمات مربوط به صدور اوراق قرضه دولت ایران
3- 7- تدابیر مربوط به بیمه
-ارایه خدمات مربوط به صدور بیمه نامه، بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام، شامل ارائه فعالیت های مرتبط با افراد و اشخاص حقوقی نام برده شده در الحاقیه شماره 3 این پیوست، شامل خدمات مربوط به صدور بیمه نامه، بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت ها در بخش های انرژی، کشتیرانی و کشتی سازی ایران، برای شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت کش ایران، یا برای کشتی هایی که نفت خام، گاز
طبیعی، گاز طبیعی مایع، نفت و فرآورده های پتروشیمی از یا به ایران
4-7- بخش های انرژی و پتروشیمی
- اشخاصی که جزئی از بخش انرژِی ایران باشند؛ یا خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل، یا بازاریابی نفت و فرآورده های نفتی (شامل فرآورده های پالایش شده نفتی)، فرآورده های پتروشیمی، یا گاز طبیعی (شامل گاز طبیعی مایع) به یا از ایران؛ ارائه کمک، سرمایه گذاری (از جمله از طریق مشارکت)، کالا، خدمات (شامل خدمات مالی)، و فناوری که می تواند در رابطه با بخش انرژی ایران یا توسعه منابع نفتی آن یا تولید داخلی
فرآورده های نفتی پالایش شده و فرآورده های پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرند؛ یا فعالیت در بخش انرژی ایران شامل شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو) و شرکت ملی نفت کش ایران
5-7 - بخش های کشتیرانی، کشتی سازی، و عاملیت اداره بنادر
- اشخاصی که جزئی از بخش کشتیرانی یا کشتی سازی ایران باشند؛ یا تملک، اداره، کنترل، یا بیمه کشتی های مورد استفاده برای نقل و انتقال نفت خام، فرآورده های نفتی (شامل فرآورده های نفتی پالایش شده)،
فرآورده های پتروشیمی، یا گاز طبیعی (شامل گاز طبیعی مایع)، از یا به ایران؛ اداره بنادر در ایران (شامل عاملیت اداره بندرعباس)، همکاری با بخش های کشتیرانی و کشتی سازی ایران یا عاملیت اداره بنادر ایران، یا ارائه خدمات مالی و سایر کلاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش کشترانی و کشتی سازی ایران و با عاملیت اداره یک بندر در ایران، مشتمل بر خدمات بندری از قبیل سوخت رسانی و بازبینی، طبقه بندی، و تامین مالی، و فروش، اجاره و ارائه کشتی به ایران از جمله به خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ملی نفتکش ایران و شرکت خطوط
کشتیرانی جنوب یا شرکت های تابعه آنها.
6-7 - طلا و فلزات گرانبها
- فروش، عرضه، صادرات یا انتقال طلا و سایر فلزات گرانبها به یا از ایران، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، یا انجام یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا ارائه خدمات برای فعالیت های زیر شامل تامین امنیت، بیمه و حمل و نقل
7-7- نرم افزار و فلزات
-روش، عرضه یا انتقال گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته از قبیل آلومینیوم و فولاد، زغال سنگ، و نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآینده ای صنعتی به یا از ایران، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام، و افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره
3 این پیوست، و فروش، عرضه، یا انتقال چنین موادی به بخش های انرژی، پتروشیمی، کشتیرانی و کشتی سازی ایران و بنادر ایران، یا انجام یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا ارائه خدمات برای اقدامات زیر شامل بیمه و حمل و نقل.
8-7 - بخش خودرو سازی
-اجرا یا تسهیل عملیات های نقل و انتقال مالی یا سایر معاملات برای فروش، عرضه، یا انتقال کالاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش خودروسازی ایران
9-7 - فهرست ها و سایر لیست های تحریمی
-برداشتن فهرست ها و یا تحریم های شرح داده شده در بخش، 1-8-4 توقف اعمال تحریم های ثانویه برای معامله با افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره 3این پیوست؛ و رفع توقیف دارایی ها و منافع واقع در
محدوده صلاحیتی ایالات متحده برای افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره 3 این پیوست.




پايگاه اطلاع رساني بازار سرمايه -سنا

[Azad]

تحریم هایی که با اجرای برجام برچیده شدند
از 26 مهرماه در تقویم برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام) تحت عنوان روز تصویب یاد شده است، روزی که مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا لغو تحریم ها علیه ایران را اعلام کردند.


اجرای برجام امروز(شنبه) با انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی و بیانیه مشترک ظریف-موگرینی آغاز و همزمان تحریم های اعمال شده مرتبط با موضوع هسته ای برچیده شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه(سنا) و به نقل از ایرنا، از 26 مهرماه در تقویم برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام) تحت عنوان روز تصویب یاد شده است، روزی که مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا لغو تحریم ها علیه ایران را اعلام کردند.

با این حال اجرایی شدن این دستورات منوط به اجرای تعهداتی است که دو طرف بر سر آن توافق کرده بودند. در واقع در تقویم برجام روز اجرا روزی است که طرفین تعهدات خود را انجام داده و از آن روز عملا تحریمهای ایران برچیده خواهند شد.

بر این اساس جمع آوری بخشی از سانتریفیوژها، مبادله اورانیوم، و اعمال تغییراتی در راکتور آب سنگین اراک تعهداتی است که ایران در این مدت باید آن را انجام می داد و طرف مقابل هم متعهد است دستورالعمل لغو تحریمهای ایران را با مشارکت ایران تهیه کند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران را تایید می کرد و پس از آن، تحریم های اعمال شده علیه ایران برچیده می شد که این رویداد به عنوان نقطه عطف برجام، امروز با حضور تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی ایران، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مقامات 1+5 در مقر سازمان ملل در وین اتفاق افتاد.

به گزارش ایرنا فهرست تحریم هایی که قرار است از امروز عملا برچیده شوند به شرح زیر است:

**اتحادیه اروپایی

اتحادیه اروپایی و دولت های عضو اتحادیه اروپایی متعهد می شوند وفق پیوست شماره 5 (برنامه اجرا)، کلیه مفاد آئین نامه اجرایی شماره267/2012 شورای اتحادیه اروپایی را، با اصلاحات بعدی، که کلیه تحریم ها یا اقدامات محدودکننده مذکور در بخش های زیر را اجرایی می کنند، وکلیه مفاد تصمیم 2010/413/CFSP شورای اتحادیه اروپایی را، با اصلاحات بعدی لغو و قوانین اجرایی ملی را نیز لغو یا حسب نیاز اصلاح کنند.

1 -1- تدابیر مربوط به امور مالی، بانکی و بیمه

-نظام ممنوعیت و اخذ مجوز حاکم بر نقل و انتقال مالی به یا از ایران

- تحریم های مربوط به فعالیت های بانکی
- تحریم های مربوط به بیمه
- تحریم های مربوط به خدمات پیام رسانی مالی
-تحریم های مربوط به حمایت مالی برای تجارت با ایران
-تحریم های مربوط به کمک های بلاعوض، کمک های مالی و وام های ترجیحی
-تحریم ها مربوط به انتشار اوراق قرضه تضمین شده توسط دولت ایران
-تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
2-1 - بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- تحریم های مربوط به واردات نفت و گاز از ایران
- تحریم های مربوط به واردات فرآورده های پتروشیمی ایران
- تحریم های مربوط به صادرات تجهیزات کلیدی بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
-تحریم های مربوط به سرمایه گذاری در بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
-تحریم ها مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
3-1 - بخش های کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل
-تحریم های مرتبط با کشتیرانی و کشتی سازی
-تحریم های مربوط به بخش حمل و نقل
-تحریم ها مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
4-1 - طلا، سایر فلزات گرانبها، اسکناس و سکه
-تحریم های مربوط به طلا، فلزات گرانبها و الماس، اسکناس و سکه
-تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
5-1- تدابیر مرتبط با اشاعه هسته ای
- تحریم های مرتبط با فعالیت های هسته ای حساس اشاعه ای (کالاها و فن آوری، سرمایه گذاری و آموزش های تخصصی)
- تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق
6-1 - فلزات
-7-1 نرم افزار
8-1 - تسلیحات
9-1 - فهرست اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای ایرانی (توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید)
توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید قابل اعمال نسبت به
- بانک ها و موسسات مالی ایرانی فهرست شده شامل بانک مرکزی ایران
- اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های
- مرتبط با بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل
- سایر اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای غیرمرتبط با فعالیت های حساس اشاعه هسته ای، تسلیحات و موشک های بالستیک
- اشخاص حقوقی وافراد فهرست شده توسط شورای امنیت

10-1 - سایر مقررات
- تعهد مندرج در بخش 1شامل کلیه مفاد باقیمانده تصمیم 2010/413/CFSP و آئین نامه اجرایی شماره 267/2012 شورای اتحادیه اروپایی که در بالا ذکر نشده اند، نیز می گردد.
- اتحادیه اروپایی اظهار می کند که مفاد مذکور در بخش 1 فوق، فهرست کامل و جامع کلیه تحریم ها و اقدامات محدودکننده مرتبط هسته ای اتحادیه اروپایی است. این تحریم ها یا اقدامات محدودکننده طبق پیوست شماره پنج رفع خواهند شد.

1-3 - آثار رفع تحریم های اقتصادی و مالی اتحادیه اروپایی درنتیجه رفع تحریم ها به نحو مصرح در بخش فوق، فعالیت های زیر، از جمله خدمات تبعی، از روز اجرا این برجام و مشروط به اینکه این فعالیت ها با سایر قوانین و مقررات لازم الاجراء اتحادیه اروپایی و دولت های عضو منطبق باشد، مجاز خواهد بود.

2-3- تدابیر مربوط به امور مالی، بانکداری و بیمه
- نقل و انتقال منابع مالی بین اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای اروپایی، از جمله موسسات مالی و اعتباری اتحادیه اروپایی و اشخاص حقیقی،حقوقی یا نهادهای ایرانی، از جمله موسسات مالی و اعتباری ایرانی،بدون الزام به اخذ مجوز یا اعلام
- افتتاح شعب بانکی، شرکت های تابعه یا دفاتر نمایندگی بانک های ایرانی در سرزمین دولت های عضو اتحادیه، و ایجاد مشارکت های (JV) جدید، یا تحصیل منافع مالکانه یا ایجاد روابط کارگزاری بانکی بین بانک های ایرانی با بانک های اتحادیه اروپایی؛ افتتاح دفاتر نمایندگی، شرکت های تابعه، مشارکت یا حساب های بانکی توسط اشخاص اروپایی در ایران
- ارائه خدمات بیمه ای و بیمه اتکائی به ایران یا دولت ایران، اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای ایرانی، یا یک شخص حقیقی یا حقوقی یا نهادی که به نمایندگی یا تحت کنترل آنها اقدام می نماید
- ارائه خدمات تخصصی پیام رسانی مالی به اشخاص حقیقی یا حقوقی، موجودیت ها یا نهادها از جمله افرادی که در الحاقیه شماره 1این پیوست آمده اند
- تعهد دولت های عضو مبنی بر ارائه حمایت های مالی در جهت تجارت با ایران، از جمله اعطای اعتبارات صادراتی، بیمه صادرات؛ و تعهد پرداخت برای وام بلاعوض، کمک مالی و وام های ترجیحی به دولت ایران
- فروش یا خرید اوراق قرضه دولتی یا تضمین شده توسط دولت، به یا از ایران، دولت ایران، بانک مرکزی ایران، یا بانک ها و موسسات مالی ایرانی یا افرادی که از طرف آنها عمل می کنند.

3-3 - بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- واردات، خرید، سوآپ یا حمل و نقل نفت خام، فرآورده های نفتی، گاز طبیعی یا فرآورده های پتروشیمی ایران و تامین تسهیلات اعتباری مربوطه
-فروش، عرضه یا نقل و انتقال تجهیزات یا فن آوری، کمک فنی و آموزش مورد استفاده در بخش های نفت، گاز و صنایع پتروشیمی در ایران، مشتمل براکتشاف، تولید و پالایش نفت و گاز طبیعی، از جمله مایع سازی گاز طبیعی، به هر شخص ایرانی در داخل یا خارج ایران یا برای استفاده در ایران
- اعطای هرگونه وام یا تسهیلات اعتباری به هر شخص ایرانی که در بخش های نفت، گاز و پتروشیمی در داخل ایران یا خارج از ایران فعالیت می کنند و همچنین سرمایه گذاری در این صنعت و یا سرمایه گذاری مشترک با آنها.

4-3- بخش های کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل
- فروش، تامین، انتقال یا صادرات تجهیزات و فن آوری های دریانوردی
برای ساخت، تعمیر یا نگهداری یا بازسازی کشتی، به ایران یا به هر شخص ایرانی در این بخش؛ طراحی، ساخت یا مشارکت در طراحی یا ساخت کشتی های باری و نفتکش برای ایران یا اشخاص ایرانی؛ ارائه کشتی های طراحی شده یا مورد استفاده برای حمل و نقل یا ذخیره سازی نفت و فرآورده های پتروشیمی به اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهادهای ایرانی و ارائه خدمات ثبت پرچم و تعیین وضعیت، از جمله موارد مرتبط با مشخصات فنی، ثبت و شماره شناسایی به هر نحو، در رابطه با تانکرهای نفتی و کشتی های باری ایرانی
-دسترسی کلیه پروازهای باری خطوط هوایی ایرانی یا خطوط هوایی از مبداء ایران به فرودگاه های تحت صلاحیت دولت های عضو اتحادیه اروپایی
- توقف بازرسی، توقیف و انهدام محموله ها از مبداء یا به مقصد ایران توسط دولت های عضو اتحادیه اروپایی در قلمروهای خود در ارتباط با کالاهایی که دیگر ممنوع نمی باشند
-ارائه خدمات سوخت رسانی یا تدارکات یا هرگونه خدمات دیگر برای کشتی های تحت مالکیت یا اجاری که اقلام منع شده را حمل نمی کنند؛ و ارائه سوخت، خدمات مهندسی و تعمیر و نگهداری به هواپیماهای باری ایرانی که اقلام ممنوعه را حمل نمی کنند.

5-3 - طلا، سایر فلزات گرانبها، اسکناس و سکه
- فروش، عرضه، خرید، صادرات، انتقال، حمل و نقل طلا و فلزات گرانبها و الماس و ارائه خدمات واسطه گری، تامین مالی و امنیتی مربوطه، به دولت ایران، نهادهای عمومی، شرکت ها و موسسات عمومی یا بانک مرکزی ایران
- انتقال اسکناس و مسکوکات جدید ایرانی به بانک مرکزی ایران
6-3 - فلزات
- فروش، عرضه، انتقال یا صادرات مستقیم یا غیرمستقیم کلیه فلزات از جمله گرافیت و فلزات خام یا نیمه ساخته همانند آلومینیوم و فولاد به هر شخص حقیقی، حقوقی یا نهاد ایرانی یا برای استفاده در ایران در رابطه با عملیات و فعالیت های منطبق با این برجام
-7-3 نرم افزار
- فروش، عرضه، انتقال یا صادرات مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه نرم افزار از جمله به روزسانی، به هر شخص حقیقی، حقوقی یا نهاد ایرانی یا برای استفاده در ایران در رابطه با عملیات و فعالیتهای منطبق با برجام
8-3 - فهرست افراد، اشخاص حقوقی یا نهادها (توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید)
- در نتیجه خروج از فهرست های مذکور در پیوست شماره 2، آزادسازی کلیه منابع مالی و اقتصادی متعلق به اشخاص حقیقی، حقوقی و نهادها از جمله بانک ها و موسسات مالی ایرانی، بانک مرکزی ایران، به شرح مندرج در الحاقیه شماره 1 پیوست 2 این برجام و فراهم آوردن دسترسی این اشخاص به وجوه و دارایی های خود
- در نتیجه خروج از فهرست های مذکور در پیوست شماره 2، امکان ورود افراد فهرست شده در الحاقیه شماره 1 این برجام به قلمرو دولت های اروپایی یا استفاده از سرزمین آنها برای ترانزیت فراهم خواهد شد

ب. ایالات متحده آمریکا
- ایالات متحده آمریکا متعهد می شود طبق ضمیمه شماره 5 (برنامه اجرا)، اعمال کلیه تحریم های مرتبط هسته ای به نحو مذکور در بخش های 1-4 تا 9- 4 زیر را متوقف کند، و اقدام قانونی مقتضی برای لغو یا اصلاح آنها را پیگیری کند،و فرامین اجرایی شماره 13574، 13590، 13622، 13645 و بخش های فرمان اجرایی شماره 13628 را لغو کند.
1-4 - تدابیر بانکی و مالی
تحریم های اعمالی بر افراد واشخاص حقوقی مندرج در الحاقیه شماره
این ضمیمه، شامل:بانک مرکزی ایران و سایر موسسات مالی ایرانی فهرست شده در این الحاقیه؛ شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، شرکت ملی نفت کش ایران، و سایر افراد و اشخاص حقوقی که توسط خزانه داری در این الحاقیه به عنوان دولت ایران شناسایی شده اند؛و برخی افراد و اشخاص حقوقی مندرج در فهرست اتباع تحریم شده یا فهرست افرادی که اموال آنها مشمول توقیف است.
- تحریم ریال ایران
-تحریم خرید و فروش اسکناس آمریکا به دولت ایران
- محدودیت های تجارت دوجانبه بر درآمدهای ایران که در خارج از کشور است، شامل محدودیت های مربوط به نقل و انتقال درآمدها
-تحریم خرید، پذیره نویسی، یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران، شامل اوراق قرضه دولتی
- تحریم خدمات پیام رسانی مالی به بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی مندرج در الحاقیه شماره 3 این پیوست
- تحریم خدمات تبعی برای هریک از دسته تحریم های فوق
2-4 - بیمه
- تحریم ارایه خدمات بیمه ای، یا بیمه اتکایی که در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام و با افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره3 این ضمیمه صورت می گیرد
3-4 - بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- تلاش ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می توانند نفت خام ایران را بخرند؛
- تحریم سرمایه گذاری، شامل مشارکت در سرمایه گذاری های مشترک، کالاها، خدمات، اطلاعات، فناوری و دانش و کمک فنی برای بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
- تحریم خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل، یا بازاریابی نفت، فرآورده های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران
- تحریم صادرات، فروش یا عرضه فرآورده های نفتی تصفیه شده و فرآورده های پتروشیمی به ایران
-تحریم معامله با بخش انرژی ایران شامل معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش ایران
- تحریم خدمات تبعی برای هریک از دسته تحریم های فوق
4-4 - کشتیرانی، کشتی سازی و بنادر
- تحریم معامله با بخش های کشتی سازی و کشتی سازی ایران و عاملان بنادر شامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، خطوط کشتیرانی جنوب، و شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، و عاملان بندرعباس
- تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
5-4 - طلا و سایر فلزات گرانبها
- تحریم تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها توسط ایران
-تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
6-4 - نرم افزار و فلزات
-تحریم تجارت با ایران در مورد گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته از قبیل آلومینیوم و فولاد، زغال سنگ، و نرم افزارهای تنظیم فرآیندهای صنعتی، در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام و افراد و اشخاص حقوقی مذکور در الحاقیه های شماره 3 و 4 این ضمیمه
- تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
7-4 - بخش خودروسازی
- تحریم فروش، عرضه یا نقل و انتقال کالاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش خودروسازی ایران
-تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم های فوق
8-4 - فهرست ها و سایر فهرست های تحریمی
- خارج کردن افراد و اشخاص حقوقی مندرج در الحاقیه های شماره 3 و 4 این ضمیمه از فهرست DSN و لیست افرادی که اموالشان مشمول توقیف بوده است، لیست افراد و نهادهای دور زننده تحریم ها، و/ یا لیست غیر SDN
مربوط به قانون تحریم های ایران (خارج کردن افراد و نهادهای تحریم شده و نیز تحریم های اعمالی وفق بخش 5
(الف) قانون تحریم های ایران، بخش
1244(د) (1)، و بخش 212 قانون TRA؛ و خارج کردن افراد و نهادهای تحریم شده طبق فرامین اجرایی شماره13382، 13608، 13622، و 13645
با استناد به قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین المللی
9-4- اقدامات مرتبط با منع اشاعه تسلیحات هسته ای
-تحریم های اعمالی بر تحصیل کالاها و خدمات مرتبط هسته ای برای پیشبرد فعالیت های هسته ای پیش بینی شده در این برجام وفق ' قانون مقابله اشاعه ایران، کره شمالی و سوریه'، منطبق با رویکرد ایالات متحده نسبت به سایر دولت های غیرهسته ای عضو معاهده عدم اشاعه هسته ای
- تحریم های اعمالی بر مشارکت های مربوط به استخراج معدن، تولید یا حمل و نقل اورانیوم
-تحریم های اعمالی بر منع شهروندان ایرانی از تحصیل در مقاطع عالی در رشته های مرتبط با علوم هسته ای، مهندسی هسته ای یا بخش انرژی

5 - سایر تدابیر مرتبط با تجارت
ایالات متحده متعهد می شود:
- اجازه فروش هواپیمای مسافربری تجاری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران از طریق اعطای امتیاز در موارد زیر داده خواهد شد:
الف) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری انحصارا با کاربری غیر نظامی،
ب) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال قطعات یدکی و قطعات عمده برای هوایپمای مسافربری تجاری به ایران، و
ج) ارائه خدمات تبعی، از جمله ضمانت، نگهداری، و خدمات تعمیر و بازبینی های ایمنی برای کلیه موارد مذکور، مشروط به اینکه قطعات و خدمات مجوز داده شده انحصارا برای هوانوردی تجاری مسافری مورد استفاده قرار گیرند
- از طریق صدور مجوز، به اشخاص حقوقی غیرآمریکایی که در مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی می باشند، اجازه خواهد داد منطبق با این برجام با ایران معامله کنند
- اعطای مجوز واردات فرش و مواد غذایی از جمله پسته و خاویار با منشا ایرانی به ایالات متحده -ایالات متحده تایید می نماید که مقررات فهرست شده در بخش 4 فوق فهرست کامل و جامع کلیه تحریم ها مرتبط هسته ای ایالات متحده می باشد. این تحریم ها بر اساس پیوست 5 رفع خواهند شد.
7 - آثار رفع تحریم های اقتصادی و مالی ایالات متحده
1-7 - در نتیجه رفع تحریم های مشخص شده در بخش 4 فوق، از روز اجرا، تحریم های مزبور، و خدمات تبعی آنها، در مورد اشخاص غیر آمریکایی که اقدامات زیر را انجام می دهند یا اشخاصی که وضعیت های زیر را دارند اعمال نخواهد شد
2- 7 - تدابیر مالی و بانکی
- انجام فعالیت ها، شامل عملیات مالی و بانکی، با دولت ایران، بانک مرکزی ایران، موسسات مالی ایرانی، و سایر اشخاص ایرانی مشخص شده در الحاقیه شماره 3 این پیوست، شامل اعطای وام، نقل و انتقال، حساب بانکی (شامل افتتاح حساب و ایجاد روابط کارگزاری و پرداخت از طریق حساب بین بانکی PTA) در موسسات مالی غیرآمریکایی، سرمایه گذاری، خدید و فروش اوراق بهادار، ضمانت نامه، خرید و فروش ارزهای خارجی( شامل نقل و انتقالات مرتبط با ریال)، صدور اعتبارات اسنادی، و معاملات بازارهای آتی کالا و اختیار، ارائه خدمات پیام رسانی تخصصی مالی و تسهیل دسترسی مستقیم یا غیرمستقیم به آنها، خرید یا تحصیل اسکناس بانکی
آمریکایی توسط دولت ایران و خرید، پذیره نویسی، یا ارایه خدمات مربوط به صدور اوراق قرضه دولت ایران
3- 7- تدابیر مربوط به بیمه
-ارایه خدمات مربوط به صدور بیمه نامه، بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام، شامل ارائه فعالیت های مرتبط با افراد و اشخاص حقوقی نام برده شده در الحاقیه شماره 3 این پیوست، شامل خدمات مربوط به صدور بیمه نامه، بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت ها در بخش های انرژی، کشتیرانی و کشتی سازی ایران، برای شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت کش ایران، یا برای کشتی هایی که نفت خام، گاز
طبیعی، گاز طبیعی مایع، نفت و فرآورده های پتروشیمی از یا به ایران
4-7- بخش های انرژی و پتروشیمی
- اشخاصی که جزئی از بخش انرژِی ایران باشند؛ یا خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل، یا بازاریابی نفت و فرآورده های نفتی (شامل فرآورده های پالایش شده نفتی)، فرآورده های پتروشیمی، یا گاز طبیعی (شامل گاز طبیعی مایع) به یا از ایران؛ ارائه کمک، سرمایه گذاری (از جمله از طریق مشارکت)، کالا، خدمات (شامل خدمات مالی)، و فناوری که می تواند در رابطه با بخش انرژی ایران یا توسعه منابع نفتی آن یا تولید داخلی
فرآورده های نفتی پالایش شده و فرآورده های پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرند؛ یا فعالیت در بخش انرژی ایران شامل شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو) و شرکت ملی نفت کش ایران
5-7 - بخش های کشتیرانی، کشتی سازی، و عاملیت اداره بنادر
- اشخاصی که جزئی از بخش کشتیرانی یا کشتی سازی ایران باشند؛ یا تملک، اداره، کنترل، یا بیمه کشتی های مورد استفاده برای نقل و انتقال نفت خام، فرآورده های نفتی (شامل فرآورده های نفتی پالایش شده)،
فرآورده های پتروشیمی، یا گاز طبیعی (شامل گاز طبیعی مایع)، از یا به ایران؛ اداره بنادر در ایران (شامل عاملیت اداره بندرعباس)، همکاری با بخش های کشتیرانی و کشتی سازی ایران یا عاملیت اداره بنادر ایران، یا ارائه خدمات مالی و سایر کلاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش کشترانی و کشتی سازی ایران و با عاملیت اداره یک بندر در ایران، مشتمل بر خدمات بندری از قبیل سوخت رسانی و بازبینی، طبقه بندی، و تامین مالی، و فروش، اجاره و ارائه کشتی به ایران از جمله به خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ملی نفتکش ایران و شرکت خطوط
کشتیرانی جنوب یا شرکت های تابعه آنها.
6-7 - طلا و فلزات گرانبها
- فروش، عرضه، صادرات یا انتقال طلا و سایر فلزات گرانبها به یا از ایران، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، یا انجام یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا ارائه خدمات برای فعالیت های زیر شامل تامین امنیت، بیمه و حمل و نقل
7-7- نرم افزار و فلزات
-روش، عرضه یا انتقال گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته از قبیل آلومینیوم و فولاد، زغال سنگ، و نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآینده ای صنعتی به یا از ایران، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، در رابطه با فعالیت های سازگار با این برجام، و افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره
3 این پیوست، و فروش، عرضه، یا انتقال چنین موادی به بخش های انرژی، پتروشیمی، کشتیرانی و کشتی سازی ایران و بنادر ایران، یا انجام یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا ارائه خدمات برای اقدامات زیر شامل بیمه و حمل و نقل.
8-7 - بخش خودرو سازی
-اجرا یا تسهیل عملیات های نقل و انتقال مالی یا سایر معاملات برای فروش، عرضه، یا انتقال کالاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش خودروسازی ایران
9-7 - فهرست ها و سایر لیست های تحریمی
-برداشتن فهرست ها و یا تحریم های شرح داده شده در بخش، 1-8-4 توقف اعمال تحریم های ثانویه برای معامله با افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره 3این پیوست؛ و رفع توقیف دارایی ها و منافع واقع در
محدوده صلاحیتی ایالات متحده برای افراد و موجودیت های مندرج در الحاقیه شماره 3 این پیوست.




پايگاه اطلاع رساني بازار سرمايه -سنا

[Azad]

پیش بینی پرداخت 480 هزار میلیارد ریال یارانه در سال 95
سایت خوان روزنامه دنیای اقتصاد ۱۳۹۴/۱۰/۲۷ ۱۱:۳۶:۱۲ بازدید: 87 بار کد خبر: 995717
براساس لایحه بودجه 95 و طبق قانون هدفمندی یارانه ها، به دولت اجازه داده شده تا در سال آینده از منابع مالی حاصل از اصلاح قیمت کالا و خدمات این قانون، تا مبلغ 480 هزار میلیارد ریال یارانه به صورت نقدی و غیرنقدی به خانوارهای هدف و نیازمند پرداخت کند.
به گزارش ایرنا، لایحه بودجه 95 و برنامه ششم توسعه صبح امروز(یکشنبه) توسط رئیس جمهوری به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد.
براساس یکی از بندهای لایحه بودجه 95، در اجرای قانون هدفمندی یارانه ها مصوب 15 دی ماه 88 به دولت اجازه داده می شود در سال 1395 منابع مالی حاصل از اصلاح قیمت کالاها و خدمات موضوع این قانون تا مبلغ 480 هزار میلیارد ریال و ردیف های یارانه ای این قانون را با استفاده از انواع روش های پرداخت نقدی و غیرنقدی به خانوارهای هدف و نیازمند، توزیع کند؛ همچنین برای ارائه خدمات حمایتی و کمک به بخش تولید اقدام شود.

[Azad]

بازار سهام در عربستان، قطر و دوبی در پی برداشته‌شدن تحریم‌های ایران سقوط کرد

در پی برداشته شدن تحریم های اتمی ایران، ارزش سهام بازار بورس عربستان سعودی، بزرگترین بازار بورس در کشورهای عربی، بیش از شش درصد سقوط کرد.
بازارهای بورس در قطر و دوبی هم صبح امروز شاهد سقوط مشابهی بودند.
ایران گفته است که در پی لغو تحریم ها، آمادگی دارد روزانه پانصدهزار بشکه نفت بیشتر وارد بازار کند.
این اقدام احتمالا به سقوط بیشتر قیمت نفت خواهد انجامید.

[Azad]

جان کری: ایران ۱.۷ میلیارد دلار بابت شکایت از آمریکا در لاهه دریافت می‌کند

وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که ایران در پرونده شکایت از واشنگتن بابت عدم اجرای تعهدات مبنی بر فروش تسلیحات در دهه ۱۹۷۰(قبل از انقلاب) در دادگاه لاه، مبلغ ۱.۷ میلیارد دلار دریافت می‌کند.
وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که ایران در پرونده شکایت از واشنگتن به دادگاه لاهه 1.7 میلیارد دلار دریافت می‌کند.

به گزارش فارس جان کری در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا و ایران در مورد پرونده‌ مربوط به خرید تسلیحات در دهه ۱۹۷۰ میلادی(زمان شاه مخلوع) از آمریکا و عدم تحویل آن‌ها به ایران پس از انقلاب، به توافق رسیدند.

این پرونده به سال 1981 برمی‌گردد، زمانی که آمریکا بعد از انقلاب حاضر به بازگرداندن پول پرداخت شده از سوی تهران برای خرید تسلیحات نشد و جنگ افزارهای مورد نظر را نیز تحویل نداد.

بر اساس توافق صورت گرفته، قرار است ایران علاوه بر دسترسی به 400 میلیون دلار از پول بلوکه شده خود، 1.3 میلیارد دلار بابت بهره این پول دریافت کند.

جان کری در این بیانیه، توافق حاصل شده با ایران در پرونده شکایت در دادگاه لاهه را «منصفانه» و «به بهترین وجه به نفع منافع آمریکا» خوانده است.

[Azad]

دولت در لایحه بودجه سال 1395، رشد 19 درصدی درآمد خود را از محل مالیات بر کالا و خدمات پیش‌بینی کرده است.
دولت از محل مالیات بر کالا و خدمات در لایحه بودجه سال 95، برای خود 37 هزار و 804 میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی کرده است که از این میزان 4 هزار و 572 میلیارد آن از محل «مالیات برر فروش فرآورده‌های نفتی - مالیات بر بنزین به میزان 20 درصد قیمت مصوب فروش»و 449 میلیارد و 536میلیون آن از محل مالیات برفروش سیگار و 751 میلیارد تومان آن از محل مالیات بر نقل و انتقال اتوموبیل تامین می‌شود.

به گزارش ایسنا، گفتنی است که درآمد حاصل از مالیات کالا و خدمات برای دولت نسبت به سال گذشته 19 درصد رشد داشته است. همچنانکه در لایحه بودجه سال 94 درآمد دولت از محل مالیات کالا و خدمات 31 هزار و 680 میلیارد تومان برآورد شده بود که از این میزان 3 هزار و 793 میلیارد آن از «مالیات بر فروش فرآورده‌های نفتی-مالیات بر بنزین به میزان 20 درصد قیمت مصوب فروش»، 436 میلیارد آن از محل مالیات بر فروش سیگار و 711 میلیارد آن از طریق مالیات بر نقل و انتقال خودرو تامین شده بود.

[Azad]

جان کری: در مسیر جنگ با ایران بودیم
پیشخوان روزنامه دنیای اقتصاد ۱۳۹۴/۱۱/۰۲ ۱۵:۲۳:۳۸ بازدید: 13 بار کد خبر: DEN-999075
وزیر خارجه آمریکا می‌گوید که ایران و کشورش پیش زا توافق هسته‌ای در مسیر برخورد با یکدیگر قرار داشته‌اند که اگر دیپلماسی نبود، این مسیر به جنگ ختم می‌شد.
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا امروز در نطقی ویژه در برابر حاضران در اجلاس اقتصادی داووس در خصوص روند صلح در خاورمیانه و توافق هسته‌ای با ایران سخن گفت.

به گزارش فارس جان کری ابتدا به روزهای قبل از توافق هسته‌ای پرداخت و گفت: در زمانی نه چندان دور، ما شاهد یک برنامه هسته‌ای بودیم که با سرعت رشد می‌کرد... که ایران را در موقعیتی قرار داده بود که این کشور می‌توانست ظرف چند ماه اورانیوم تسلیحاتی کافی برای ساخت 10 تا 12 بمب را تولید کند.

وی افزود: ما در آستانه تقابل قرار داشتیم، باور کنید، می‌توانم به شما بگویم که وقتی به نقاط مختلف سفر می‌کردم چند نفر از سران کشورها به ما می‌گفتند که باید آن‌ها را بمباران کنید، این تنها برای حل این مسئله است.

وزیر امور خارجه آمریکا گفت: حالا به واسطه برنامه جامع اقدام مشترک که اخر هفته گذشته اجرای آن تائید شد، تمام 4 مسیر ایران به سمت بمب مسدود شده است.

کری ادامه داد: یک منبع برای بی‌ثباتی در خاورمیانه برطرف شده است. باور کنید، رئیس‌جمهور اوباما می‌دانست که به واسطه تعامل با ایران مورد انتقاد قرار می‌گیرد، اما در عین حال می‌دانست که ما در مسیر تقابل قرار داریم و ایران در مسیر تقابل با جامعه بین‌الملل قرار دارد، مسیری که قطعا بدون دیپلماسی به جنگ ختم می‌شد.

وزیر خارجه آمریکا در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس گفت: «2 سال قبل زمانی که مذاکرات رسمی ما با ایران آغاز شد، شما سانتریفیوژهای ایران از چند صد دستگاه در اوایل سال‌های 2000، به بیش از 19000 ماشین رسیده بود. ایران تنها چند ماه با راه‌اندازی یک رآکتور آب سنگین فاصله داشت که می‌توانست سالانه پلوتونیوم کافی برای یک تا دو بمب را تولید کند.»

کری خطاب به حاضارن گفت: «این را با آنچه که امروز هست مقایسه کنید. ذیل برنامه جامع اقدام مشترک، تک تک راه‌های ایران به سمت بمب مسدود شده است. راه اورانیوم، مسیر پلوتونیوم و مسیر مخفی، همگی بسته شده‌اند. به واسطه کاهش قابل توجه ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، حدود 98%، کاهش شمار سانتریفیوژها که ایران با همه این‌ها موافقت کرده، زمان گریز آن‌ها از 2 ماه به 12 ماه یا بیشتر افزایش یافته است.»

وزیر خارجه آمریکا در خصوص جزئیات نحوه بازرسی از تأسیسات هسته‌ای ایران گفت: «برای دستکم یک دهه، در حالی که اعتمادسازی و پاسخگویی صورت می‌گیرد و 130 بازرس اضافه آژانس به صورت 24 ساعته، 7 روز هفته و 365 روز سال در آنجا بر درست پیش رفتن توافق نظارت می‌کنند.»

کری مدعی شد دلیل اعمال تحریم علیه ایران، عدم پاسخگویی ایرانیان به سوالات آژانس بوده و ادامه داد: «پیش از آنکه مذاکرات آغاز شود، آژانس نمی‌توانست پاسخ سوالات خود را بگیرد و به همین دلیل هم بود که تحریم‌ها اعمال شد، به این دلیل بود که تقابل شکل گرفت. آژانس نمی‌توانست در زمانی کوتاه محل‌هایی را که ممکن بود فعالیت اعلام‌نشده هسته‌ای صورت گرفته باشد، بررسی کند. اما حالا آژانس تک تک مفاد شفافیت‌زا در برجام را اجرایی کرده و به همین واسطه است که جهان به طور کامل می‌تواند مطمئن باشد که ایران در حال انجام چه کاری است.»

جان کری به محدودیت‌های ناشی از توافق هسته‌ای و تعهدات ایران و هم اشاره کرد و گفت: «برخی از محدودیت‌های در نظر گرفته شده، برای 10 سال، برخی 15 سال، بعضی 20 سال و برخی هم تا 25 سال باقی خواهند ماند. مهمتر اینکه، تمام مفاد توسعه‌یافته شفافیت‌زا که به واسطه اشتباهاتی که در مسئله کره شمالی در برنامه آژانس قرار گرفت، تا ابد بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال خواهند شد. ایران موافقت کرده است که هیچ‌وقت بمب هسته‌ای نسازد و ایران در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و در خود توافق ذکر شده است. »

[Azad]

عرياني طبقه قدرت-ثروت در دولت احمدي‌نژاد
سایت خوان روزنامه دنیای اقتصاد ۱۳۹۴/۱۱/۱۷ ۰۸:۰۴:۴۵ کد خبر: 1008257
می‌گوید طبقه نوظهور ثروت-قدرت در ایران سابقه‌ای صدساله دارد؛ اما در اوایل انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس تا حدودی پایش از اقتصاد کوتاه شد؛ بااین‌حال تأکید می‌کند پس از جنگ تحمیلی این گروه که پای در ثروت و دستی در قدرت نیز دارد، دوباره با حرکت به سوی خصوصی‌سازی تقویت شد.
روزنامه شرق نوشت؛

حسین راغفر، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا‌(س) در گفت‌وگوی خود با «شرق» برای این گروه سه ابزار و ویژگی برمی‌شمرد. به گفته راغفر، دسترسی به اعتبارات بانکی با نرخ‌های ترجیحی، کسب امتیازها و فرصت‌های انحصاری یا شبه‌انحصاری، نفوذ این افراد در نظام قیمت‌گذاری و وضع قوانین برای دستکاری قیمت‌ها سه ابزار این گروه‌ برای بهره‌گیری از فرصت‌ها در راستای منفعت شخصی است. این اقتصاددان همچنین از شگردهای این گروه‌ها برای تداوم فعالیت خود می‌گوید. به گفته راغفر: «این گروه‌ها از طریق نهادهای مالی‌ای که با درآمدهای عمومی تغذیه می‌شوند، به دوستان و آشنایان و رفقا و افراد درون سازمان‌هاي وابسته به آنها تسهیلات گسترده مالی می‌دهند و این اقدام، یکی از ابزارهای تداوم این سلطه مالی در کشور است». او همچنین در بخشی از صحبت‌های خود به افرادی اشاره می‌کند که از منتقدان حضور دولت‌ها در اقتصاد هستند؛ اما به گفته او، خود، دولت‌ها را تسخیر می‌کنند و از طریق تغییر سازوکارهای بخش عمومی، به ‌خصوصی‌سازی دولت می‌پردازند و به تعبیر بهتر، دولت را اختصاصی می‌کنند.

‌ در سال‌های اخیر با نوعی انباشت ثروت در میان گروه‌های خاص مواجه هستیم که منجر به نابرابری‌های گسترده شده است چگونه چنین گروه‌هایی در اقتصاد ایران سربرآوردند؟
ریشه به‌وجودآمدن این گروه‌ها سابقه‌ای دیرینه دارد و به بیش از صد سال اخیر در زمان قاجاریه بازمی‌گردد، اما ریشه تقویت این گروه‌ها به نوع نگاهی بازمی‌گردد که در اقتصاد کشور پس از جنگ تحمیلی حاکم شد. با وجود تغییراتی که در دولت‌ها صورت گرفته و حتی جهت‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی متفاوت در دولت‌ها، این سیاست‌ها در حوزه اقتصاد به‌صورت یکدست و واحدی تداوم یافته است. علت تداوم آن حضور گروهی از افرادی است که در درون قدرت بودند و به‌تدریج وارد حوزه ثروت نیز شدند. بنابراین از فرصت‌های توزیع منابع عمومی برای منافع شخصی خود بهره بردند. این پدیده‌ای است که از آن با نام‌های افزونه‌جویی یا رانت‌جویی یاد می‌شود. این اتفاقی است که در کشور ما نه‌فقط توسط یک حزب و جریان سیاسی، بلکه توسط هر دو جریان غالب و مسلط سیاسی در کشور شکل گرفته که به شکلی عریان و آشکارتر آن در دولت‌های نهم و دهم پدید آمد. در این دوره منابع بزرگی نیز وارد بخش عمومی شد و توزیع آنها فرصت‌هایی را به وجود آورد که سبب شد تا گروه‌های زیادی صاحب ثروت‌های بزرگ و بادآورده شوند. در اقتصاد ایران به‌ندرت افرادی یافت می‌شوند که صاحبان ثروت‌های بزرگ شده باشند و این ثروت‌ها را از طریق تلاش، خلاقیت و نوآوری به دست آورده باشند. بلکه عمده صاحبان ثروت در کشور ثروت خود را از طریق زدوبند و نفوذ به دست آورده‌اند و توانسته‌اند از فرصت‌های بخش عمومی به‌نفع منافع شخصی خود استفاده کنند.
‌ این گروه چگونه از فرصت‌های بخش عمومی به‌نفع منافع شخصی خود بهره برده‌اند؟
این فرصت‌ها یا به شکل دسترسی به منابع و اعتبارات بانکی بوده یا در اولویت قرارگرفتن این افراد و دریافت این وام‌ها با نرخ‌های ترجیحی است که شایستگی آن را نداشتند. اغلب این افراد این منابع را به جایی که به اسم آن وام گرفتند، نبردند و به فعالیت‌هایی اختصاص دادند که چه‌بسا تورم‌زا و ضدتولید مانند فعالیت‌های دلالی و سفته‌بازی بوده است. حتی بخش‌های قابل‌توجهی از این منابع از کشور خارج شده است. یکی از این سازوکارهای نفوذ و شکل‌گیری این طبقه نوظهور، اعتبارات بانکی بوده است. مسیر دوم نیز کسب امتیازها و فرصت‌های انحصاری یا شبه‌انحصاری بوده است. برای مثال، انحصار واردات میوه، شکر، خودرو یا حتی پارچه چادرمشکی به کشور، دست عده‌ای خاص و محدود است. نکته تأسف‌بار آن است که به‌تدریج نگاهی که پس از جنگ تحمیلی در کشور حاکم شد و به همه پدیده‌ها به‌صورت بازار و عرضه و تقاضا می‌نگریست، بر جامعه مسلط شد و در همه حوزه‌های حیات فردی و اجتماعی رسوخ کرد. امروز این افراد برای اینکه فعالیت‌های گسترده‌ای که ایجاد کرده‌اند را تأمین مالی کنند، حاضر می‌شوند فضای عمومی را بفروشند تا کسب درآمد کنند. شهرداری‌ها شکلی عریان از این پدیده هستند که فضاهای شهری و عمومی را به‌سهولت می‌فروشند برای اینکه کسب درآمد کنند؛ از پارکینگ گرفته تا طرح‌ترافیک و... . حتی آموزش‌وپرورش ما نیز نظامی طبقاتی را پدید آورده است. کسانی که ثروت دارند، می‌توانند آموزش بهتر را از بخش خصوصی بخرند و افرادی که چنین امکانی ندارند، وارد نظام دولتی می‌شوند و آینده نیز به همین نسبت، آنها را طبقه‌بندی می‌کند. محصولات مدارس دولتی، می‌شوند کارگران ساده و مستخدمین و رفتگران آینده و افرادی که از مدارس خصوصی استفاده کرده‌اند، تبدیل به وکلا و پزشکان آینده می‌شوند و جامعه و نظامی طبقاتی در درون نظام اجتماعی ما شکل می‌گیرد. درواقع نظام اجتماعی ما تحت سلطه این تفکر مالی و بازاری در اقتصاد درآمده است و اسیر نگاه بازار شده است. همین امر به اسم خصوصی‌سازی و واژه‌هایی مانند رقابت بین تولیدکنندگان، حضور در بازارهای جهانی، صادرات و از این‌دست کلمات، فقط زمینه‌ها را برای ثروت‌اندوزان به زیان عموم مردم فراهم می‌کند. ویژگی سوم این گروه آن است که نظام قیمت‌گذاری به‌شدت آلوده به نفوذ افراد درون قدرت شده است و این افراد می‌توانند با وضع قوانین و مقررات، قیمت‌ها را بالاوپایین کنند که آسیبی جدی برای اقتصاد کشور به شمار می‌رود. برای مثال به‌مقدار زیادی با تعرفه‌های پایین موبایل وارد می‌کنند و سپس دیوار تعرفه‌ها را بالا می‌کشند و از این طریق، سود بالایی را به جیب می‌زنند.
این اقدامات عملا نظام عرضه‌وتقاضا و اقتصاد آزادی را که به‌جد مدعی آن هستند، نقض می‌کند. به‌همین‌دلیل به نظر می‌رسد مشکل اساسی ما در این نظام اقتصادی است که شکل گرفته، زیرا فقط تأمین‌کننده منافع گروه‌های نخبه است. از اینجاست که به زیان منافع عمومی و تقویت و گسترش خود، عملا سیاست‌گذاری‌هایی را در پیش می‌گیرند تا با دسترسی به اعتبارات بانکی، انحصارها و دستکاری در نظام قیمت‌گذاری بتوانند اقتصادی را شکل دهند که ویژگی اصلی آن ناکارآمدی بزرگ و فسادی است که در این اقتصاد شکل گرفته است.
‌ حضور چنین نگاهی در حوزه اقتصادی و تشکیل چنین گروه‌های صاحب منفعتی چه آسیبی به اقتصاد کشور می‌زند؟

این سلطه مالی سبب شده است بخش‌های تولیدی و مولد در کشور همیشه تحت‌الشعاع سود سریع و نسبتا بالای این بخش قرار گیرند و مسئله‌ای به اسم تولید و اشتغال و نیروی کار و مردم اصولا در تمام برنامه‌های اقتصادی کشور از صحنه خارج می‌شوند. تنها در دوره‌های محدودی از تاریخ یک قرن اخیر ایران، شاهد به‌هم‌خوردن نسبی این دسته از منافع هستیم. حتی در دوره‌هایی خاص از تاریخ ایران شاهد حضور افرادی هستیم که از فرصت استفاده و تلاش کرده‌اند منافع گروه خود را که نقش واسطه‌گری و دلالی و واردات در کشور ایفا می‌کردند، حفظ کنند. به همین دلیل شاهد هستیم بیشترین آسیب به بخش‌های تولیدی وارد شده درحالی‌که افرادی که در بخش مالی و واسطه‌گری بودند کماکان حفظ شدند و به‌تدریج احیا می‌شوند. امروز هم شاهد سلطه یک نظام مالی هستیم که با افزایش درآمدهای شدید نفتی در دولت‌های نهم و دهم و حضور نهادهای مالی متعدد در حوزه‌های مالی و پولی تقویت شده است. در حقیقت با رشد شدید تعداد بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری، این سلطه بیش‌ازپیش بر اقتصاد کشور حاکم می‌شود و امروز این پدیده به یک معضل اساسی برای خروج از رکودی که محصول این سلطه است، بدل می‌شود. اتفاقی که در دولت‌های نهم و دهم افتاد آن است که منابع ارزی کشور به نحو بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و فرصت‌های بسیار بزرگی را برای طبقه قدرت-ثروتی که منافع اصلی آنها در سلطه مالی تأمین می‌شود، فراهم و عملا میخ‌های تابوت تولید را در کشور محکم‌تر کرد. امروز مانع اساسی برای ایجاد اشتغال در کشور همین سلطه مالی است که تبعات گسترده‌ای به دنبال خود دارد. این گروه فقط اقدامات اقتصادی نمی‌کند بلکه تلاش می‌کند فرهنگ عمومی را به تناسب این ارزش‌ها تغییر دهد. به همین دلیل است که در جامعه ما مسئله کار و کارکردن عمدتا تبدیل به مسئله‌ای فرعی و حاشیه‌ای شده است و آنچه بیشتر به‌عنوان فرهنگ مسلط حاصل شده، کسب درآمد و مصرف است. به همین دلیل آثار سوء این فرهنگ و سلطه مالی در کشور سبب شده است جامعه‌ای داشته باشیم که عمدتا منافع کوتاه‌مدت را می‌نگرد و انباشت سرمایه‌ کمی دارد و بسیار هم مصرف‌گراست. منابع مالی این مصرف از کجا می‌آید؟ از وابستگی شدید جامعه به منابع طبیعی و به همین دلیل امکان رشد سرمایه‌ انسانی و نیروهای خلاق در جامعه عملا منتفی شده است. این‌ گروه‌ها با انحرافی که در ساختار اقتصاد کشور به وجود می‌آورند، درآمدهای منابع طبیعی را عمدتا از طریق سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری روی مستغلات و زمین‌بازی و واردات کالاهای مصرفی برای حفظ منافع خود تأمین می‌کنند. بنابراین نقش کار و خلاقیت و سخت‌کوشی و تلاش عملا سهم عملی و روشن ندارد و معنا و مفهوم جدی در سیاست‌گذاری‌های عمومی نگرفته و تبدیل به فرهنگ هم نشده است. درواقع خودبه‌خود فرهنگ جامعه به‌شدت آسیب دیده و مسئله سرمایه انسانی و کار که بزرگ‌ترین سرمایه همه آحاد جامعه است، کنار گذاشته شده است. به همین دلیل است که در شرایط کنونی اقتصاد ایران، سهم سرمایه مالی در کسب سود اصلی‌ترین نقش را ایفا می‌کند و نه سهم نیروی انسانی و کار. مادامی ‌که این تغییر جهت به وجود نیاید، این وضعیت حاکم که بر ضد سهم نیروی کار و ناشی از سلطه گروه‌هایی است که فرهنگ جامعه را در بیش از یک قرن گذشته تحت‌تأثیر قرار داده‌اند، تداوم می‌یابد و همسو با منافع گروه‌های مسلط به تخریب فرهنگ عمومی پرداخته و از مصرف‌گرایی که اتلاف منابع ملی است و می‌توانست برای خلق سرمایه‌های بیشتر از طریق سرمایه‌گذاری و استفاده از منابع انسانی صورت بگیرد، تجلیل می‌کند. این گروه با تأکید بر بخش‌های واسطه‌گری و دلالی، تغذیه‌کننده اصلی منابع درآمدهای طبیعی بادآورده نفت و گاز و معادن بوده است.
‌ شما در بخشی از صحبت‌های خود اشاره کردید که پس از جنگ تحمیلی، این نوع تفکر دوباره تقویت شده و روی کار آمده است. چگونه این گروه دوباره تقویت شدند؟
آنچه دستاورد انقلاب و دهه اول پس از آن توأمان با جنگ بود، تا حدود زیادی تغییر الگوهای مصرفی در جامعه و تحقیر الگوهای مصرفی بود و همین‌طور تأکیدی که بر سهم تولید در کشور می‌شد. در کنار آن آستانه جامعه برای مواجهه با سختی‌ها بالا رفته بود و سخت‌کوشی و تلاش و نوع‌دوستی و همبستگی اجتماعی به بالاترین میزان خود رسیده بود، اما بعد از جنگ با خصوصی‌‌شدن یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای انقلاب که ملی‌کردن بانک‌ها بود، عملا با تغییر سیاست‌های بخش عمومی به‌ویژه در حوزه اقتصاد به باد داده شد. این گروه با مبادرت به‌خصوصی‌کردن بانک‌ها، سلطه مالی را با سرعت زیادی در جامعه نهادینه کردند و بسیاری از ارزش‌ها را از بین بردند و به همین طریق جامعه به‌سرعت مصرف‌گرا شد و منابع کشور به جای اینکه به سمت تولید سوق داده شوند به سمت مصرف‌گرایی، واردات و تجمل‌گرایی منحرف شدند و عملا باز فرهنگ سلطه مالی را بر کشور مستحکم‌تر کردند.
‌ این گروه‌های خاص زمانی که متوجه شوند منافع آنها در حال خدشه‌دارشدن است، برای حفظ منافع خود از چه حربه‌هایی استفاده می‌کنند؟
بسیاری از این افراد منتقد نقش دولت در اقتصاد هستند. چنین نگاهی همان پروژه جهانی‌شدن اقتصاد است، اما با وجود اینکه این افراد منتقدان حضور دولت‌ها در اقتصاد هستند، خود دولت‌ها را تسخیر می‌کنند و از طریق تغییر سازوکارهای بخش عمومی، به ‌خصوصی‌سازی دولت‌ها می‌پردازند و به تعبیر بهتر دولت‌ها را اختصاصی می‌کنند. آنچه در ایران به جای دولت وجود دارد، ساختار بزرگ اداری است که عمدتا کارکرد آن در جهت حفظ منافع صاحبان سرمایه‌های مالی است که به‌شدت بر ضد بخش تولید عمل می‌کند. امکانات عمومی مانند منابع و درآمدهای نفتی عمدتا از مسیر این نهادهای مالی خصوصی‌شده عبور می‌کنند و این منشأ خلق ثروت برای این بخش‌ها می‌شود. از طریق همین نهادهای مالی که با درآمدهای عمومی تغذیه می‌شوند، به دوستان و آشنایان و رفقا و افراد درون سازمان‌های وابسته به آنها تسهیلات گسترده مالی داده می‌شود و این اقدام، یکی از ابزارهای تداوم این سلطه مالی در کشور است. اتفاق دیگری که افتاده، این گروه‌ها با تسخیر دولت‌ها، فرصت‌ها و امتیازها را بین دوستان و آشنایان توزیع می‌کنند و به همین دلیل شاهد اشکال مختلف انحصارها و شبه‌انحصارها هستیم. مسئله مهم آن است که سازوکارهای رسمی بخش عمومی در خدمت حفظ، بازتولید و تقویت این دسته از منافع عمل می‌کنند، اما محصول این اقتصاد و جامعه در مجموع ناکارآمدی مفرط و شدید خواهد بود.
‌ این نوع تفکر در نظام اقتصادی کشور چگونه می‌تواند سیاست و گروه‌بندی‌‌های سیاسی را تحت ‌تأثیر قرار دهد؟
این گروه‌ها کارکردشان ضد اقتصاد ملی و ضدمردمی است. یکی از نتایج این اقتصاد، بی‌کاری گسترده‌ای است که در سطح جامعه به وجود آمده است. در واقع مردم یا همان نیروی کار سهمی در این سیاست‌ها ندارند و اصلا موضوع نگرانی، هیچ‌یک از گروه‌های سیاسی موجود نیستند. بیشتر نگرانی گروه‌های سیاسی، نگرانی‌های شخصی و منافع شخصی است و اگر بحث و طرح مسئله‌ای می‌شود، بیشتر به جهت بازگشت به منافع گروهی و تخریب رقیب و کسب آرای مردم صورت می‌گیرد نه یک اعتقاد عمیق به نقش مردم و سهم سرمایه انسانی و کار در تولید محصول اجتماعی. بنابراین تبعات این مشکل چنین می‌شود که هر روز نظام اجتماعی با مردم فاصله بیشتری می‌گیرد. تبعات آن برای جامعه بسیار شکننده خواهد بود. رشد سرخوردگی، اعتیاد، رشد جرم و جرائم، طلاق، فرار مغزها، فرسایش سرمایه اجتماعی فرار سرمایه‌های مالی در کشور از جمله نتایج سلطه مالی کشور هستند.
‌ با این اوصاف چه چیزی می‌تواند این قبضه را بشکند؟
در اثر رشد آگاهی‌های عمومی به‌عنوان اصلی‌ترین سرمایه می‌توان این سلطه را از بین برد. به همین دلیل است که شاهد تلاش‌های زیادی ضد آگاهی‌های عمومی هستیم. به نظر می‌رسد چنانچه ما بتوانیم به رشد آگاهی‌های عمومی دامن بزنیم، این اقدام می‌تواند منجر به فشار بر مسئولان و تغییر این جهت‌گیری‌ها شود. این اقدام مستلزم اصلاحات در نظام فرهنگی کشور است. اما متأسفانه شاهدیم که در سال‌های اخیر ظرفیت‌های فناوری‌های اطلاعاتی و تکنولوژی‌های جدید به مدد استحکام‌بخشی این نظام مالی آمده و از این ظرفیت‌ها برای آگاهی‌بخشی عمومی کمتر استفاده شده است.

[Azad]

پیام تحولات ارزی برای سرمایه‌گذاران
شروین شهریاری
در هفته جاری شاهد صدور یکی از مهم‌ترین‌ بخشنامه‌های بانک مرکزی ایران در دوران موسوم به پسابرجام بودیم. بر این اساس، کلیه بانک‌های خصوصی و دولتی واجد شرایط مجاز خواهند شد تا نسبت به خرید، فروش، انتقال، تبدیل و نیز افتتاح حساب‌های ارزی به نرخ آزاد برای مشتریان خود اقدام کنند.

این تصمیم بانک مرکزی به معنای اطمینان از تعادل عرضه و تقاضا در بازار ارز و زمینه‌سازی برای برداشتن گام نهایی که عبارت از حذف نرخ ارز رسمی است در ماه‌های آینده است. از سوی دیگر، بر پایه آمار رسمی، با جهش ناگهانی صادرات غیرنفتی کشور به مرز 6 میلیارد دلار در تیرماه، مازاد تراز ارزی غیر نفتی در چهار ماه نخست سال جاری به 3.4 میلیارد دلار رسیده که یک رکورد بی سابقه در طول تاریخ اقتصاد ایران به شمار می‌رود. این آمار حاوی دو دلالت با اهمیت برای فعالان بورس است. نخست اینکه یکی از مهم‌ترین انتظارات از لغو تحریم‌ها که عبارت از تسهیل تجارت خارجی بود به تازگی محقق شده و بر این اساس، جهش صادرات تیر ماه احتمالا در اثر خالی کردن انباشت موجودی کالاهای صادراتی باقیمانده در انبار شرکت‌ها است که اینک با لغو محدودیت‌های تجاری با شتاب زیادی به فروش رسیده است. نشانه چنین اتفاقی قبلا در گزارش‌های سه ماهه برخی شرکت‌های بورسی در گروه فلزات اساسی مشاهده شد و اینک، با پیوستن پتروشیمی‌ها به این جرگه، تسهیل در صادرات کالا از کشورمان در حال اوج‌گیری است.

دلالت دوم این بخشنامه برای نرخ ارز است؛ جایی که هر چند دو برابر شدن حجم نقدینگی و نصف شدن قیمت نفت در دو سال گذشته سیگنال‌های مناسبی در جهت تثبیت ارزش ریال (که نسبت به کف بهمن ماه 91 حتی 10 درصد نسبت به دلار آمریکا تقویت شده است) فراهم نمی‌کنند، اما اطلاعات اخیر به ویژه در زمینه صادرات غیرنفتی و اعطای مجوز به بانک‌ها در راستای فعالیت در بازار ارز (که خود احتمالا از اطمینان بانک مرکزی از تکافوی عرضه به منظور مدیریت تقاضای جدید خبر می‌دهد)، به معنای امکان تداوم تثبیت نسبی ارزش ریال زیر سقف تاریخی قبلی در کوتاه‌مدت است؛ امری که انتظار رشد درآمد از محل تسعیر ارز برای شرکت‌های صادر‌کننده بورس تهران در سال جاری را تضعیف می‌کند.